سخن نخست - Journal معارف منطقی Editorial

اما مسئله‌اي مهم‌تر در مبادی وجود دارد که منطق‌دانان بدان نپرداخته‌اند و آن بررسی این بحث است که آیا مبادی گوناگون در هريک از صناعات خمس، ریشه در مبادی عام‌تری دارند یا خیر؟ همچنين آیا همه صناعات خمس در مبادي خود، سرانجام به مبادی عامی برمی‌گردند (به‌گونه‌اي که هريک از اين صناعات به تناسب صنعت خود، از آن مبادي عام بهره ببرد) و یا اينکه امکان ندارد همه صنعت‌ها از مبادی مشترک عام برخوردار باشند؟ چنانچه همه صنعت‌ها را داراي مبادي مشترک ندانيم، آيا مي‌توان برخي از آنها را با برخي ديگر دارای مبادي مشترک دانست؟ به عبارت دیگر، آیا می‌توان مبادی را به صادق و کاذب تقسیم کرد و مدعی بود دست‌کم، همه کاذب‌ها یا همه صادق‌ها داراي مبدأ مشترک‌اند؟ براي نمونه، آيا مي‌توان گفت صنعت جدل و صنعت مغالطه که هر دو از مبادي کاذب بهره می‌برند ـ به‌لحاظ ضوابط هر صنعت و ضوابط عامِّ منطق ـ بالضروره داراي مبدأ یا مبادی مشترک‌اند؟ و اگر این هم ممکن نباشد، آیا کاذب‌های یک صنعت ریشه در یک مبدأ دارند؟ و همچنين درباره صناعاتي که از مبادي صادق بهره مي‌برند ـ به‌ويژه مبادي صادق در علوم برهانی ـ آيا می‌توانند ریشه در یک یا چند مبدأ داشته باشند؟ این بحث‌ها که تنها ارسطو و ابن‌سینا در بخش برهان مطرح کرده‌‌اند و دیگر منطق‌دانان از کنار آن گذشته‌‌اند، ازجمله کارهای پژوهشی در منطق است که پژوهش در آنها به‌منظور آشکارسازي زواياي پنهان آن، از اهمیت ويژه‌اي برخوردار است.