Abstract:
عوامل اقتصادی و مالی تاثیر به سزایی در ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی پس از انقلاب به جا گذاشته است. هدف این مقاله ارزیابی و مقایسه اثرپذیری «ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی» بر مبنای مولفه ای اقتصادیو مالی در برنامه های توسعه کشور بر مبنای روش تحلیل محتوا و واحد تحلیل مضمون با بررسی مفاهیم موجود در متن احکام برنامه های توسعه است. در بررسی تمرکز برنامههای توسعه بر ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی و اثرپذیری آن در برنامههای توسعه، ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی در قالب متغیرهای «امنیت اقتصادی- اجتماعی»، «همبستگی اجتماعی»، «ادغام اجتماعی»، «توانمندسازی اجتماعی» و «تداوم پذیری اجتماعی» در الگوی پژوهش منظور شدهاند. یافتهها نشان میدهند که در شش برنامه توسعه، در برنامه چهارم، بیشترین توجه به ابعاد اجتماعی کیفیت زندگی و در برنامه ششم بعد مالی در قالب «امنیت اقتصادی- اجتماعی» نسبت به سایر مولفههای کیفیت زندگی مهمتر و تعیین کننده تر بوده است. بعد «امنیت اقتصادی- اجتماعی» در برنامه ششم توسعه بیشترین حضور و در برنامه دوم توسعه کمترین میزان توجه را به خود اختصاص داده است.
This article pays to reveal “social dimensions of quality of life” influences in development plans of Iran. Social dimensions of Quality of life includes: “social and economic security”, “social solidarity”, “social integration”, “social empowerment”, and “social continuity”. Based on Content Analysis Method (CAM), we used a model to examine development plans policies and measure focuses and attention on this subject. The main findings show that “social and economic security dimension” has enjoyed the most presence in the Sixth Development Plan while it enjoyed lowest attention in the Second Development Plan. Social solidarity dimension obtained the most attention in the Fourth Development Plan and the least attention in the first and second plans. Social integration dimension has rendered most presence in the Forth Development Plan and gained the least attention in the First and Second Development Plans. Social empowerment dimension has obtained the most presence in the Forth Development Plan and gained the least attention in the Second Development Plan than other plans. It should be noted that the dimension shows considerable decline in the sixth plan in comparison with the fifth pan. Social continuity dimension has enjoyed more attention in the fifth and forth plans respectively while it gained the least attention in the first and second plans.
Machine summary:
پرسش این است که تغییر درکیفیت زندگی تا چه حد در برنامـه هـای توسـعه بعـد از انقـلاب در اولویت سیاستگذاران بوده اسـت ؟ آیـا در فاصـله زمـانی مـورد نظـر، بـین برنامـه هـای توسـعه بـا بهبودکیفیت زندگی، ردپایی یا نسبتی معنادار وجود داشته است ؟ در کدام یـک از ایـن برنامـه هـا، تمرکز بر بهبود کیفیت زندگی بیشتر و مبنایی تر بوده است ؟ چه نوع شرائط اقتصـادی، اجتمـاعی و فرهنگی، در مقاطع مختلف زمانی، زمینه ساز چنین توجهی بوده یا اقتضاء این گونه برنامه ها را مـی کرده است ؟ ٢- بیان مسأله از اواسط دهه ١٩٦٠، با بروز پیامدهای حاصل از رشد اقتصادی و کم تـاثیر بـودن آن بـر بهبـود کیفیت زندگی بخشی از مردم ، بویژه تغییر چشمگیر در کاهش نابرابری و دشواری در دستیابی بـه شغل مناسب و شایسته برای گروه های کم درآمد و مقوله آزادی انتخاب و عزت نفس جایگاه رشـد اقتصادی به عنوان تنها معیار سنجش توسعه مورد تردید واقع شد.
در مورد این پنج مؤلفـه عمـده بایـد گفـت کـه مؤلفـه امنیت اقتصادی- اجتماعی به داشتن و برخـورداری، مؤلفـه همبسـتگی اجتمـاعی بـه کـم و کیـف رابطه (و در واقع سهم سازٔە سرمایه اجتماعی در کیفیت زندگی)، مؤلفه ادغام اجتمـاعی بـه ترکیـب حوزه حقوق با حوزه امکانات مالی و همبستگی، مؤلفه توانمنـد سـازی اجتمـاعی بـه قابلیـت هـا و فرصت بهره گیری از امکانات و بالاخره مؤلفه تداوم پذیری به بیان توسعه پایدار و توزیع بین نسـلی فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٥٢ / پائیز ١٣٩٩ سعید پسران رزاق ، مهرداد نوابخش و رضا اسماعیلی / ١٧٩ اشاره دارند.
فصلنامـه اقتصاد مالی شماره ٥٢ / پائیز ١٣٩٩ لذا، «امنیت اقتصادی و اجتماعی، بیشتر از سایر ابعاد اجتماعی کیفیت زنـدگی در مجمـوع کـل شش برنامه توسعه مورد توجه بوده است .