Abstract:
تخیل هنری شاعر مهم ترین عامل شکل دهنده به شعر اوست، اما مکان و زمان بر گفتمان وی تاثیر چشمگیری دارد. در پیوند با این موضوع، شعر غنایی فارسی به ویژه غزل، حاصل حساسیت و عاطفه شاعر در روزگاری پر تلاطم است. چنین روزگاری دو واکنش را از سوی شاعر در برداشته؛ فروخزیدن به جهان درون یا برون رفت از مکان واقعی و جستجوی زمان مکانی عاری از آشوب. در این میان دو شاعر از دو دوره و سبک ادبی فارسی یعنی «سبک عراقی» و «هندی» که به سبب تحولات عمیق فرهنگی دینی، سیاسی و اجتماعی، بخش قابل توجهی از عمر خود را در سفر و مهاجرت سپری نمودند، موجد نگرش های متفاوتی به جایگاه و ویژگی های معشوق در غزل گردیدند که پیش از آن بی سابقه بوده است. در این پژوهش کوشش شده به روش توصیفی تحلیلی، غزل های عاشقانه سعدی و یکی از پیروان او (طالب آملی) بررسی شود تا تحولات ایجاد شده بوسیله این دو شاعر متاثر از سفر و یا مهاجرت بر اجزای غزل نقد گردد. حاصل کار نشان می دهد ریشه های اصلی تفکر دو شاعر، متاثر از زمینه و زمانه مهاجرت یا سفر به غرب و شرق (عراق و شبه قاره)، خودآگاه منجر به تغییر زاویه دید شاعر در پرداخت مضمون عشق، منش وکنش معشوق و عاشق و توصیف ظاهر ایشان شده و مفاهیم و گفتمان جدیدی را در حوزه شعر غنایی فارسی رقم زده است.
The poet's artistic imagination is the most important factor shaping his poetry, but the place and time has a significant impact on his discourse. In connection with this subject, Persian poetry, especially Ghazal, is the result of a poignant sensitivity and affection in times of turbulence. Such a time has taken two reactions from the poet: to crawl into the world inside or out of the real place and to seek a place free of chaos. In this regard, two poets from two Persian literary styles, the Iraqi and Indian style, who spent a significant part of their life in travel and migration due to profound cultural, religious, political, and cultural changes, led the attitudes Different in the position and characteristics of the beloved in the ghazal, which has previously been unprecedented, Saadi's romantic lyrics and one of his followers (Talib Amoli) are reviewed in order to review the changes created by these two poets. The result of this study indicates that the main roots of the two poets' thinking influenced by the context and time of immigration or traveling to the West and the East (Iraq and Indies), the consciousness led to a change in the angle of the poet in the sense of love, The influence of the beloved and the lover and the description of their appearance, new concepts and discourse in the field of Persian poetry. Most of the changes created by Sa'di and Taliban are related to the synchronic axis and the succession of Ghazal.
Machine summary:
بررسي بازتاب انديشه سفر (مهاجرت ) بر شخصيت پردازي غزل عاشقانه سعديشيرازي و طالب آملي 1 سکينه عباسي دانش آموختۀ دکتري زبان و ادبيات فارسي دانشگاه يزد 2 روح اله هاشمي کارشناس ارشد زبان و ادبيات فارسي دانشگاه شهرکرد تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٢/٢٤ | تاريخ پذيرش : ١٣٩٩/٥/١٥ چکيده تخيل هنري شاعر مهم ترين عامل شکل دهنده به شعر اوست ، اما مکـان و زمـان بـر گفتمان وي تأثير چشمگيري دارد.
در اين ميـان دو شاعر از دو دوره و سبک ادبي فارسي يعني «سبک عراقـي» و «هنـدي» کـه بـه سبب تحولات عميق فرهنگي ـ ديني، سياسي و اجتماعي، بخـش قابـل تـوجهي از عمر خود را در سفر و مهـاجرت سـپرينمودنـد، موجـد نگـرش هـاي متفـاوتي بـه جايگاه و ويژگيهاي معشوق در غزل گرديدند که پيش از آن بيسابقه بوده است .
حاصل کار نشان ميدهد ريشه هاي اصلي تفکر دو شاعر، متأثر از زمينه و زمانه مهاجرت يا سفر بـه غـرب و شرق (عراق و شبه قاره )، خودآگـاه منجـر بـه تغييـر زاويـه ديـد شـاعر در پرداخـت مضمون عشق ، منش وکنش معشوق و عاشق و توصيف ظاهر ايشان شده و مفـاهيم و گفتمان جديدي را در حوزه شعر غنايي فارسي رقم زده است .
در اين مورد سعدي کـه ابتـدا بـه قصـد کسـب دانش راه سفر اختياري به عراق را در پيش ميگيرد و طالب آملي که بـه دليـل نابـه سـاماني اوضاع اجتماعي، سياسي و فرهنگي دوره صفويه دست بـه مهـاجرت اجبـاري مـيزنـد، هـر کدام در ساحت انديشه خود به گونه اي واقـع نمـايي از وضـع موجـود خـود مـيرسـند کـه نشانه هاي جغرافياي متفاوت در آن آشکار است .