Abstract:
یکی از مفاهیم قرآنی در باب معاد، مساله اعراف و اعرافیان است که در آیات ۴۶تا ۴۹ سوره اعراف، بدان اشاره شده است. درباره اینکه منظور از اعراف چیست و کجاست و نیز اعرافیان چه کسانی هستند، عالمان و مفسران بر اساس آیات و روایات، دیدگاههای گوناگونی را مطرح کردهاند. در این مقاله دیدگاه مفسران در مورد چیستی و کیستی اعراف و اعرافیان بر اساس سیاق آیات مورد بررسی قرار گرفته است. اعراف در لغت جمع «عرف» است و این کلمه به هر معنا که استعمال شود، معنای علو و بلندی در آن هست. معنای واژه اعراف در قرآن کریم نیز ارتباط زیادی با اعتلاء دارد و با جایگاه اعرافیان که نوعی انتساب به نقطه بلندی دارند هم خوانی دارد. به نظر می رسد بر اساس سیاق اعراف مکانی مرتفع میان بهشتیان و جهنمیان است. در مورد کیستی اعراف نیز می توان گفت بر اساس سیاق منظور از اصحاب اعراف افرادی صاحب نفوذ و با کرامت هستند که بر احوال بهشتیان و جهنمیان آگاه هستند و بر این اساس نمی توان منظور از اصحاب اعراف را کسانی دانست که حسنات وسییاتشان برابر است زیرا با سیاق آیات، منطبق نیست. به نظر می رسد مفسران شیعه در تفسیر اعرافیان بیش تر به سیاق آیات توجه داشته اند و رای و نظری را برگزیده اند که با سیاق آیات بیش تر مطابقت دارد، این در حالی است که قول مفسران اهل تسنن با توجه به کثرت منابع کسب معرفت، بیش تر اجتهادی بوده و از سیاق آیات دورتر است.
Machine summary:
در این مقاله دیدگاه مفسران در مورد چیستی و کیستی اعراف و اعرافیان بر اساس سیاق آیات مورد بررسی قرار گرفته است.
به نظر میرسد مفسران شیعه در تفسیر اعرافیان بیشتر به سیاق آیات توجه داشتهاند و رای و نظری را برگزیدهاند که با سیاق آیات بیشتر مطابقت دارد، این در حالی است که قول مفسران اهل تسنن با توجه به کثرت منابع کسب معرفت، بیشتر اجتهادی بوده و از سیاق آیات دورتر است.
مقاله دوم «اعراف از منظر مفسران فریقین» است که در زمستان سال 1395 در شماره 46 مجله مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی چاپ شدهاست، در این دو مقاله آراء و نظرات پژوهشگران و مفسران فریقین در رابطه با جایگاه اعراف و کیستی اعرافیان مورد استخراج قرار میگیرد، البته این مقالات تنها به جمع آوری آراء پرداختهاند بدون آنکه نظری در مورد درستی یا نادرستی این اقوال مطرح کنند.
(نک: طباطبایی، 1417ق:8/121) معنای واژه اعراف در قرآن کریم نیز ارتباط زیادی با اعتلاء دارد و با جایگاه اعرافیان که نوعی انتساب به نقطه بلندی دارند هم خوانی دارد، در آیه «عَلَى الْأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسيماهُمْ ...
(نک:طوسی، بیتا: 4/410؛ زمخشری،1407ق:2/106؛ فخر رازی،1420ق:14/250؛ طباطبایی،1417ق: 8/121، جوادی آملی، 1392ش: 28/ 604 ) اگر مطابق نظر عموم مفسران حجاب معادل سور در آیه 13 سوره حدید باشد این آیه هم معنای مذکور را تایید مینماید؛ زیرا در آنجا نیز سور میان مومنان و منافقان زده میشود.
در مورد معنای لغوی و چیستی و کجایی اعراف جمهور مفسران اعم از شیعه و سنی اعراف را به مکان مرتفعی که میان بهشت و جهنم قرار گرفته است تفسیر نمودهاند.