Abstract:
منازعه ترکیه-ارمنستان به عنوان یکی از طولانیترین منازعه های قرن حاضر ریشه در عوامل سرزمینی و هویتی دارد. نوع منازعه، حضور بازیگران متعدد، منافع متعارض بازیگران و نبود روابط دیپلماتیک میان دو کشور یافتن راهکاری برای حل منازعه را بیش از پیش مشکل ساخته است. از این رو، فعالیتهای دیپلماسی مسیر دوم از طرفی با توجه به کاربردی که در رفع موانع ذهنی در مناقشات هویتی دارند و از طرف دیگر با توجه به بسته بودن مسیر مذاکرات رسمی در این مناقشه مورد استفاده قرار گرفت. مهمترین فعالیت دیپلماسی مسیر دوم صورت گرفته از حیث از میان برداشتن تابوی ارتباط میان جوامع مدنی ترک و ارمنی، کمیسیون همبستگی ترک-ارمنی بود. این کمیسیون با هدف ایجاد زمینهای که دو طرف بتوانند موضوعات اصلی فیمابین را مورد بحث و بررسی و از ماحصل آن سطح روابط دو کشور را افزایش دهند در سال 2001 شروع به کار کرد، اما به دلیل ضعفهای موجود در طراحی فعالیت در سال 2004 با حصول دستاوردهای اندک متوقف شد. مقاله حاضر با استفاده از الگوی ارزیابی چند لایهای دیپلماسی مسیر دوم به بررسی نقاط قوت و ضعف فعالیت یادشده میپردازد و چرایی عدم موفقیت این فعالیت در ایجاد زمینههای لازم برای دستیابی به صلح پایدار را مورد مداقه قرار میدهد. در همین راستا، میزان رعایت اصول پایه دیپلماسی مسیر دوم، میزان دستیابی به اهداف و نقشهای فعالیت مورد نظر در فضای سیاسی، اجتماعی و تاریخی حاکم بر منازعه به صورت کیفی سنجیده میشود.
The Turkey-Armenia conflict, as one of the longest-running conflicts of the current century, has its roots in territorial and identity factors. The nature of the conflict, the presence of multiple actors, the conflicting interests of the actors, and the lack of diplomatic relations between the two countries have made it dramatically difficult to find a solution for resolving it. Hence, Track Two Diplomacy projects were applied in resolving the aforementioned conflict, on one hand due to their application in removing mental barriers in identity conflicts and on the other hand due to the closure of the formal negotiation. The most important Track Two Diplomacy project in terms of removing the taboo of communication between Turkish and Armenian civil societies was Turkish-Armenian Reconciliation Commission. The Commission was set up in 2001 with the aim of creating a platform for the two sides to discuss the main conflicting issues and, as a result, to increase the level of relations between the two countries, but due to weaknesses in the plan of the project it came to a halt in 2004 with little achievement. The present article examines the strengths and weaknesses of this project using the Multi-layer Model of Assessing Track Two Diplomacy and examines why this activity has not succeeded in creating the necessary factors for achieving lasting peace. In this regard, the degree of observance of the basic principles of Track Two Diplomacy, the extent of achievement based on the defined goals and roles in the political, social and historical environment governing the conflict is measured qualitatively.
Machine summary:
مناسب براي پرسش اصلي طرح چهار پرسش فرعي «اصول پايه فعاليت هاي ديپلماسي مـسير دوم تا چه حد در تارک رعايت شد؟، اهداف تارک چه بود و اين فعاليت تا چه حد بـه اهـداف خود دست يافت ؟، نقش تارک در حل منازعه ترکيه -ارمنستان چه بود و تا چـه حـد توانـست به نقش خود عمل کند؟، فضاي سياسي حاکم بر منازعـه چگونـه تـارک را تحـت تـاثير قـرار داد؟» و پاسخ به آنها ضروري است .
چارچوب مفهومي ، ديپلماسي مسير دوم فعاليت غيررسمي است که توسط طرف ثالث غيررسمي شکل مي گيرد و در آن افراد رسمي و يا غيررسمي با استفاده از ظرفيـت - هاي شخصي خود براي بررسي ريشه هاي منازعه و ايجاد استراتژي ، تاثير بر افکار عمـومي ، سازماندهي منابع انساني و مادي و ابداع روش هايي که مي تواند در حل اختلاف کمک کند، گردهم مي آيند (سجادپور و نگين راز، ١٣٩٣: ٢١٧ ).
از جمله اين اهداف مي توان به ايجاد درک جديد نسبت به ديگري از طريق آشنايي با نظرات و دغدغه هاي طرف ديگر، تغيير روابط ميـان طـرف هـاي شـرکت کننـده ، انتقـال ايـن تغييرات به سطوح تصميم گيران ، اعتمادسازي بين طرفين ، دستيابي به راه حل هـايي مـشترک براي حل مناقشه و رسـيدن بـه توافـق و ايجـاد جوامـع معرفتـي اشـاره کـرد.
- ICTJ (2002), “Answer to the Turkish Armenian Reconciliation Commission (TARC) on Questions of Reconciliation and Transitional Justice, - HISTORY (2010), “Armenian Genocide”, Available at: http://www.
- ICTJ (2002), “Answer to the Turkish Armenian Reconciliation Commission (TARC) on Questions of Reconciliation and Transitional Justice, Available at:https://www.