Abstract:
یکی از شاخههای اصلی در نقد شعر معاصر، توجه به ویژگیهای آثار شاعران، برپایهی رویکردهای رایج نقد بوده است. از میان شاعران مطرح سدهی اخیر، مهدی اخوانثالث (1307- 1369)، باتوجه به مقبولیت اشعارش، نمودی شاخص در پژوهشهای شعر معاصر داشته و منتقدان بسیاری، به نقد اشعار او از زوایای گوناگون پرداختهاند. با در نظرگرفتن اهمیت پژوهشهای انجامشده، در شناخت بهتر وضعیت اخوانپژوهی و رویکردهای اصلی نقد اشعار او، در این مقاله، به روش تحلیل محتوا و با تأکید بر سه رویکرد اصلی زیباییشناسی، نمادگرایی و اسطورهای -کهنالگویی، تعداد 52 مقالهی نمایهشده در محدودهی زمانی (1370 تا 1395)، طبقهبندی، معرفی و نقد شده است. نتایج نشان میدهد، نقدهای زیباییشناسی با تأکید بر هنجارگریزی، بیشترین بسامد را در پژوهشهای این حوزه داشته است. در مقالههای بررسیشده، همچنین بیش از همه بر جنبههای باستانگرایانه، نقد روایی و اسطورهای اشعار اخوان توجه شده و بسیاری از جنبههای دیگر شعر او از نظر پژوهشگران دانشگاهی مغفول مانده است. از آسیبهای علمی و روششناسی مقالات نیز باید به بیتوجهی پژوهشگران به پیشینهی تحقیق و انتخاب موضوعهای تکراری، نداشتن محدوده و روش مشخص پژوهش و برخی اجتهادهای ذوقی اشاره کرد.
. One of the main branches of contemporary poetry criticism is consideration of to the characteristics of the poets' works based on common approaches of criticism. One of the most famous poets of this era is Mehdi Akhavan Sales who had a prominent role in contemporary poetry researches and many critics have criticized his poetry from different viewpoints. Due to the significance of previous researches, 52 indexed articles in the time period of 1991 to 2016 were introduced, categorized and criticized. The objective of this study was better understanding of critics on Akhavan’s poems and common approaches of criticism. The research methodology was based on the analysis of the content with emphasis on the three main approaches of aesthetics, symbolism and mythology. The results of this study revealed that aesthetics criticism with emphasis on the norm of evasion are the most frequent critical reports. In this series of papers, a lot of attention has been paid to ancient aspects, narrative and mythical criticism of his poems and a lot of other aspects have been ignored. Some other scientific disadvantages and methodology problems can be attributed like the lack of research background, lack of scope and method of research and some sarcasm within the critics.
Machine summary:
تحليل و آسيب شناسي مهم ترين رويکردهايهاي نقد بر اشعار اخوان ثالث در مقاله هاي نمايه شده (١٣٧٠- ١٣٩٥) محمد مرادي فاطمه احمدي دانشگاه شيراز چکيده يکي از شاخه هاي اصلي در نقد شعر معاصر، توجه به ويژگيهاي آثار شاعران ، برپايه ي رويکردهاي رايج نقد بوده است .
همچنين شمس لنگرودي (١٣٧٠ب ) در بخش هايي از جلد دوم و سوم کتاب تاريخ تحليلي شعر نو، به بررسي و نقد دفترهاي منتشرشده ي اخوان و جايگاه آن در تحول هاي تاريخ ادبيات معاصر پرداخته و قاسم زاده و دريايي (١٣٧٠) يادنامه ي اخوان ثالث را با عنوان ناگه غروب کدامين ستاره تدوين کرده اند.
از ديگر منتقدان ، دستغيب (١٣٧٣) به نقد و تحليل ويژگيهاي اشعار اخوان پرداخته و ياحقي (١٣٧٨)، در جويبار لحظه ها، مباحثي مختصر درباره ي زندگي و شعر او ارائه کرده است ؛ همچنين محمديآملي (١٣٨٠) در آواز چگور، روزبه (١٣٨١) در ادبيات معاصر ايران (شعر)، حسن لي(١٣٨٦) در گونه هاي نوآوري در شعر معاصر ايران ، زرقاني (١٣٩١) در چشم انداز شعر معاصر ايران و شفيعيکدکني (١٣٩١) در ادوار شعر فارسي از مشروطيت تا سقوط سلطنت ، زندگي و شعر مهدي اخوان ثالث را در تحليل هاي خود گنجانده اند، يا به معرفي برخي از زواياي شعر، زندگي و نوآوريهاي اشعار او پرداخته اند.