Abstract:
در پژوهش حاضر محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی به لحاظ میزان توجه به مؤلفههای ارزشهای اخلاقی بررسی شده است. جامعه تحلیلی شامل کتابهای درسی دوره ابتدایی در سال تحصیلی 1397−1398 میباشد که براساس نمونهگیری هدفمند پنج عنوان فارسی بخوانیم، فارسی بنویسیم، تعلیمات اجتماعی، هدیههای آسمان و آموزش قرآن بهعنوان نمونه انتخاب گردید. ابزار جمعآوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوا مشتمل بر هفده ارزش اخلاقی بود که عبارتاند از قناعت، عفت، ظلمستیزی، شجاعت، ایثار، تواضع، وطندوستی، امانتداری، همدلی، پشتکار، صداقت، صبر، مهرورزی، احترام، قدرشناسی، وفای به عهد و گذشت که روایی آن با استفاده از قضاوت متخصصان تعیین شد. دادههای حاصل با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که 413 مرتبه به ارزشهای اخلاقی در کتابها توجه شده است که سهم کتاب فارسی بخوانیم 122، فارسی بنویسیم 63، تعلیمات اجتماعی 61، هدیههای آسمان 87 و آموزش قرآن 80 مرتبه بوده است. براساس شاخص ضریب اهمیت ارزش اخلاقی شجاعت با ضریب (066/0)، قدرشناسی با ضریب (066/0)، ایثار با ضریب (065/0)، مهرورزی با ضریب (064/0)، وطندوستی با ضریب (063/0) و صبر با ضریب (062/0) شش ارزش مهم، پرتکرار و مورد توجه در کتابهای درسی دوره ابتدایی بودهاند.
The present study aimed to analyze the status of ethical values in elementary school textbooks. In terms of the research method, it is descriptive, based on content analysis method. The corpus to be analyzed included five textbook titles of the elementary school – Farsi, Let’s Read, Farsi, Let’s Write, Social Sciences, Heavenly Gifts, and Teaching Quran – purposively sampled during academic years 2018-19. Content analysis list of seventeen ethical values, including justice, chastity, fight against injustice, courage, sacrifice, humility, patriotism, trusteeship, Sympathy, Perseverance, honesty, patience, benevolence, respect, appreciation, keeping promises, and forgiveness constituted our data collection tool, whose validity was determined by using experts’ opinions. The collected data was analyzed by using descriptive statistics indices in Shannon entropy analytical process. The results of the analysis revealed that the above ethical values were mentioned 413 times in the selected textbooks: Farsi, Let’s Read (122 times), Farsi, Let’s Write (63 times), Social Sciences (61 times), Heavenly Gifts (87 times), and Teaching Quran (80 times). In terms of the relative importance index, the following six ethical values were among the most important values highly noted in the selected textbooks of the elementary school: courage (0.066), appreciation (0.066), sacrifice (0.065), benevolence (0.064), patriotism (0.063), and patience (0.06(.
Machine summary:
تحليلي بر وضعيت ارزشهاي اخلاقي در کتب درسي دوره ابتدايي: روش آنتروپي شانون % سيدرمضان عقيلي چکيده در پژوهش حاضر محتواي کتاب هاي درسي دوره ابتدايي به لحاظ ميزان توجـه بـه مؤلفـه هـاي ارزش هاي اخلاقي بررسي شده است .
Moral education curriculum صريح ارزش هاي اخلاقي مانند صداقت ، صـبر،١ قناعـت ،٢ وطـن دوسـتي ،٣ پشـتکار، شـجاعت ، قدرشناسي و نوع دوستي ٤ به عنوان ارزش هاي اساسي ذکر شده اند که بايد به دانـش آمـوزان آمـوزش داده شوند (ماروياما،٥ ۲۰۱۷، ص ۱۴).
از يافته هاي مهم اين پژوهش آن است که ارزش ها اخلاقي در کتاب هاي درسي دوره ابتدايي به صورت نامتوازن توزيع شده است .
از نتايج ديگر اين پژوهش آن است که ارزش اخلاقي شجاعت با ۳۰ فراواني بالاترين ضـريب اهميت را در بين ارزش هـاي اخلاقـي بـه خـود اختصـاص داده اسـت .
به سخني ديگر با توجه به نتايج اين پژوهش و چارچوب نظري که در ايـن پـژوهش ارائـه شـده است ارزش هاي اخلاقي اصلي بايد شناسايي و به صورت الزام البته به صـورت تلفيقـي براسـاس رويکرد مطرح شده در مباني نظـري سـند تحـول و سـند ملـي برنامـه درسـي در دروس مختلـف گنجانده شود.
R (2016), “Aristotelian versus virtue ethical character education”, Journal of Moral Education, 45: pp: 490-501.
A. , (2017), “Moral values and good citizens in a multi- ethnic society: A content analysis of moral education textbooks in Malaysia”, The Journal of Social Studies Research, 22 (81): 41-55.