Abstract:
یکی از ارکان اصلی مسئولیت مدنی، لزوم وجود رابطه سببیت بین فعل زیانبار و ضرر وارده است و جبران خسارت وارده به سرمایهگذاران مستلزم احراز رابطه سببیت بین نقض الزامات مربوط به افشای اطلاعات و زیان وارده به ایشان است. این در حالی است که عوامل مؤثر بر تصمیمگیری سرمایهگذاران و قیمت اوراق بهادار متعدد بوده و امکان احراز اینکه چه بخش از تغییر قیمت اوراق بهادار ناشی از نقض این الزامات است وجود ندارد. همین موضوع موجب شده در حقوق ایران، ماده 43 قانون بازار اوراق بهادار (در خصوص بازار اولیه) بلااجرا بماند و علیرغم تحقق موارد گستردهای از نقض الزامات مربوط به افشای اطلاعات در سالیان اخیر، در عمل امکان جبران خسارت وارده به سرمایهگذاران در اثر نقض این الزامات وجود نداشته باشد. ازاینرو در این مقاله با رویکرد تطبیقی این پرسش موردبررسی قرار خواهد گرفت که چه راهکاری برای تسهیل احراز رابطه سببیت برای جبران خسارت ناشی از نقض الزامات قانونی مربوط به افشای اطلاعات وجود دارد. اجمالاً، به نظر میرسد برای تسهیل احراز رابطه سببیت در این دعاوی توسل به امارات قضایی یا پیشبینی اماره قانونی مبنی بر انتساب تفاوت قیمت در یک دوره زمانی خاص به نقض الزامات مربوط به افشای اطلاعات راهگشا خواهد بود.
Machine summary:
الف - عناصر رابطه سببيت با نقض الزامات مربوط به افشاي اطلاعات از سوي ناشران اوراق بهادار، سرمايه گـذاران امکـان تصميم گيري آگاهانه را از دست مـي دهنـد و حسـب مثبـت يـا منفـي بـودن اطلاعـات نادرسـت يـا گمراه کننده ، سهام را به قيمتي بيش از قيمت واقعي خريداري مي کنند يا بـه قيمتـي کمتـر از قيمـت واقعي مي فروشند و از اين طريق زيان دوگانه اي در اثر نقض اين الزامـات بـه سـرمايه گـذاران وارد مي شود.
٢٠١٨,Prorok) در غالب نظام هاي حقوقي براي احراز رابطه سببيت بين زيان ناشي از تغيير قيمـت اوراق بهـادار و نقض الزامات مربوط به افشاي اطلاعات ، احراز رابطـه سـببيت بـين افشـاي اطلاعـات نادرسـت و تغيير قيمت اوراق بهادار، از يک سو؛ و احراز رابطه سببيت بين افشاي اطلاعـات نادرسـت و انعقـاد معامله از سوي سرمايه گذار تفکيک شده است ؛ بنابراين ، مطابق ايـن تحليـل ، بـراي مسـئوليت ناشـر لازم است که اطلاعات نادرست منتشر شده اولا، سبب شود که قيمـت اوراق بهـادار حسـب مـورد کمتر يا بيشتر از قيمت واقعي گردد؛ ثانيا، اطلاعات براي تصميم گيري زيان ديده تعيين کننده باشد.
همچنين ترديدي وجود ندارد که لازم است که معامله اي به قيمت غيرواقعي انجام شده باشـد تا بتوان زيان را به نقض الزامات مربوط به افشاي اطلاعات منتسب کرد؛ اما آيـا بـراي تحقـق رابطـه سببيت لازم است که بين انعقاد اين معامله ، و اطلاعـات نادرسـت افشـا شـده ، رابطـه سـببيت وجـود داشته باشد؟ به عبارت ديگر، اگر سرمايه گذاري ، بدون علم به اطلاعات نادرست افشا شـده ، سـهام ________________________________________________________________ 1 - sous-évaluation OR undervaluation ٢ - در حقوق آمريکا، با تصويب قانون اصلاح دعواي خصوصي اوراق بهادار در سال ١٩٩٥، شرط سببيت ضرر بـراي مسـئوليت مدني گسترش يافت .