Abstract:
رفتار اجتماعی مطلوب به عنوان جنبه ای از رفتار انسان پیامدهای مثبتی برای
دیگران به دنبال دارد . در رابطه با این رفتار عناوین م ختلفی از جمله رفتار
یاری رسانی، رفتار یاری گرانه، رفتار توام با کمک رسانی و نوعدوستی مورد
استفاده قرار گرفته است . هدف این نوع رفتار کمک به فردی دیگر و به نوعی
کاهش یا رفع نیاز شخص دیگر ، در موقعیتی اضطراری است . نظریه پردازان
دلایل متعددی را برای بروز یا عدم بروز این رفتار ذکر کرده و به تبیین های
مختلفی در این زمینه پرداخته اند . رفتارهای مطلوب فرهنگی را تا حدودی در
ارزش های اجتماعی می توان ردیابی کرد . رفتار مطلوب اجتماعی در سطح
فردی و مسئولیت مشترک در سطح اجتماعی با ارزش همدردی ارتباط نزدیکی
دارد. در این مقا له ضمن ارائه تعاریف مختلف رفتار مطلوب اجتماعی و
فرهنگ، تبیین هایی ارائه شده برای آن مورد بررسی قرار گرفته است . هم چنین
به همدلی به عنوان یکی از شرایط اساسی در بروز رفتار یاری گرانه اشاره شده
است. در پایان نیز راه هایی عملی برای تقویت و تسهیل بروز این نوع ر فتار
پیشنهاد شده است.
Machine summary:
اين وجه تمايزها ناشي از وجود انگيزه هـايي اسـت کـه وراي رفتارهاي هدفمند نهفته است ، «کمک کردن » واژة بسيار گسترده اي است و شـامل انواع حمايت هايي مي شود که در رفتارهاي متقابل افراد به چشم مي خورد، مفهوم «رفتار اجتماعي مطلوب ١» محدودتر است و هدف از عملي که انجام مي شـود، بهبـود شـرايط دريافت کنندة کمک است ، انگيزة کسي که مبـادرت بـه چنـين کـاري مـي کنـد، انجـام تعهدات حرفه اي نيست و دريافت کنندة کمک نيز يک سازمان نيست ، بلکـه يـک فـرد است .
(بيرهوف ، ١٣٨٧، صص ٢٥-٢٤) رفتار مطلوب اجتماعي اغلب تصور شده است که در مقابل مسأله رفتـار قـرار دارد، يک تصور که ما در اين مقاله آن را به چالش مي کـشيم ، رفتارهـاي مطلـوب يـا موافـق اجتماع مي توانند شامل مهارت هاي اجتماعي در رابطه داشتن با همـسالان ، بزرگـسالان ، اعمال همدردي و مفيد، مسئوليت پذيري ، اسـتقلال و خـود کنتـرل شـوند.
(تـري يانديس ، ١٣٩١ ص٢٨- ٢٧) فرضيه همدلي ـ نوع دوستي تبيين ديگر و تا اندازه اي متفاوت با نظريه هاي قبلي درباره رفتار مطلوب اين اسـت کـه ياري رساني صرفا به دنبال همدلي با فرد نيازمند و با انگيزه نوع دوستي انجام مي گيـرد.
(خالدي ، ١٣٨٨) در حالي که تمايز بين کمک کردن ، رفتار اجتمـاعي مطلـوب و رفتـار نوعدوسـتانه تفاوت هاي ظريفي است که وراي رفتارهـاي هدفمنـد افـراد نهفتـه اسـت ، ميـان انـواع مختلف رفتارهاي اجتماعي مطلوب ، مانند نجات جان انساني از غرق شدن ، اهداي پول براي مصارف خيريه ، يا نشان دادن راه به بيگانه اي در شهر، تفاوت هاي کاملا مـشخص و آشکاري وجود دارد.