Abstract:
فضا بعنوان یکی از عرصه های جدیدالظهور علمی و تکنولوژیک عصر ما نیاز مند توجه ویژه اندیشمندان حقوق بین الملل به منظور تنظیم ساز و کار حقوقی نحوه فعالیت دولتی و غیر دولتی در فعالیتها و اکتشافات فضایی و مسئولیت بین المللی آنها در قبال این فعالیت هاست. اگر چه تاکنون پنج معاهده بطور اخص به مقولات مربوط به حقوق فضا پرداخته اند و در همین راستا معاهده فضای ماوراءجو در چند ماده و اختصاصا کنوانسیون مسئولیت بین المللی 1972 نقطه عطفی درتدوین مکانیزم مسئولیت بین المللی در فضای ماوراء جو بشمار می روند بویژه اینکه کنوانسیون اخیر نقطه آغازین مهمی برای ورود نظام «مسئولیت مطلق» در حقوق بین الملل فضا محسوب می گردد. اما به دلیل کاستی های موجود در این کنوانسیون ها خصوصا کنوانسیون مسئولیت، هنوز زمینه های بسیار زیادی باقی مانده اند که رسیدگی به آنها لازمه اصلی هموار سازی زیر ساخت حقوقی برای گسترش فعالیتهای بشر در فضای ماورای جو خواهد بود.
Outer Space as one of the new areas of present era requires special attention in order to regulate the legal mechanism of activities and international responsibility for them. The key question is whether the current legal system governing human activities in space is effective in explaining the legal framework of states' responsibility. According to the Article Hypothesis, out of the five outer space treaties, few articles in Outer Space Treaty and Liability Convention (1972) in particular specify the international responsibility and liability mechanisms in the outer space but there are weaknesses. The purpose of article is to review the existing international laws regarding the international responsibility of states in this field and to identify its weaknesses and emphasize the necessity of the cooperation of states to formulate a comprehensive international treaty as an effective way in order to systematize the international responsibility and liability of states in outer space literally.
Machine summary:
اما در مجموع آنچه که بطور خلاصه در مورد نظام مسئوليت بين المللي مندرج در معاهده ١٩٦٧ ميتوان اظهار داشت آن است که عليرغم بديع بودن اين دو ماده در نظام حقوق بين - الملل آن زمان ، تعاريف دقيقي از مفاهيم کليدي ارائه نشده و به مکانيزم اجرائي جبران خسارت سوانح ناشي از مسئوليت نيز توجه نگرديده است ، لذا چندي بعد با توجه به لزوم تدوين مکانيزمي براي حل و فصل دعاوي ناشي از فعاليت ها فضايي، "کنوانسيون ١٩٧٢ مسئوليت بين - المللي براي خسارت ناشي از اشياء فضايي "٢ تدوين گرديد.
Convention on International Liability for Damage Caused by Space Objects 106 ٢-١ مسئوليت مطلق بطور مشخص ماده ٢ کنوانسيون مسئوليت بين المللي ١٩٧٢ مبين نظام حقوقي مسئوليت مطلق در فضاي ماوراي جو است ، ماده مزبور چنين عنوان مينمايد: "دولت پرتاب کننده ، جهت پرداخت خسارت وارده بوسيله شئ فضايي آن دولت در زمين و يا به هواپيماي در حال پرواز مسئوليت مطلق دارد.
(عراقي، (62 :1386 ٢-٢-١- چگونگي بکارگيري مسئوليت مبتني بر تقصير اصولا نظام حقوقي مسئوليت بين المللي مبتني بر تقصير توسط ماده ٣ کنوانسيون مسئوليت بين المللي در فضاي ماوراء جو تعيين شده است که بر اساس آن : «در صورتيکه از سوي شئ فضايي يک کشور پرتاب کننده به شئ فضايي کشور پرتاب کننده ديگر و يا پرسنل و اموال آن شئ فضايي درهر جائي به غير از سطح زمين (منجمله اتمسفر) خساراتي وارد آيد، کشور اول فقط هنگامي مسئول خواهد بود که خسارات ناشي از ١ .