Abstract:
انتخاب مناسبترین شیوه تامین مالی با توجه به شرایط اقتصادی یک جامعه اهمیت ویژهای دارد. یکی از عوامل تاثیرگذار بر توسعه اقتصادی، ارائه روشهای متنوع تامین مالی در بازارهای مالی کشور است. توسعه دانش مالی، بر توسعه بازارها، نهادها و ابزارهای مالی مبتنی است. مقاله حاضر، با استفاده از روش توصیفی، به بررسی و مقایسه روشهای تامین مالی در اقتصاد متعارف و ابزارهای تامین مالی اسلامی (منتخبی از صکوک انتفاعی) پرداخته است تا بتواند مزایا و معایب این ابزارها را در مقایسه با هم بسنجد؛ لذا نتایج نشان داد که نظام تامین مالی اسلامی بر اساس بخش واقعی اقتصاد عمل خواهد کرد و مبتنی بر تقسیم ریسک و عدم تسلط کامل سرمایه بر کار است و نقدشوندگی، یکی از اصلیترین عوامل موثر در انتخاب صکوک به شمار میآید. هرچند این اوراق با ریسکهایی مانند عدم اجرای عقد در زمان مقرر روبهرو هستند، اما مزایایی نسبت به انواع روشهای مشابه در اقتصاد متعارف دارند. در نظام مالی اسلامی، بین دریافتیها و پرداختیهای واسطه مالی تطابق وجود دارد. این نظام از تغییرهای پدیدآمده در طرف دارایی تاثیری نمیپذیرد و به طور کلی، برای پوشش نقصهای روش قرارداد ساخت میتوان در ضمن اجرای این قرارداد از اوراق استصناع برای تامین مالی پروژه استفاده کرد. صکوک اجاره، سند سرمایهگذاری مشاع است، ولی اوراق قرضه سند استقراض است. قیمت اوراق اجاره تحت تاثیر عواملی چون نوع قرارداد اجاره، نرخ بازدهی اوراق، نرخ بازدهی اوراق رقیب و نرخ تورم قرار دارد و احتمال قرارگیری قیمت بالاتر یا پایینتر از قیمت اسمی اولیه آن وجود دارد.
Machine summary:
مقاله حاضر، با استفاده از روش توصیفی، به بررسی و مقایسه روشهای تأمین مالی در اقتصاد متعارف و ابزارهای تأمین مالی اسلامی (منتخبی از صکوک انتفاعی) پرداخته است تا بتواند مزایا و معایب این ابزارها را در مقایسه با هم بسنجد؛ لذا نتایج نشان داد که نظام تأمین مالی اسلامی بر اساس بخش واقعی اقتصاد عمل خواهد کرد و مبتنی بر تقسیم ریسک و عدم تسلط کامل سرمایه بر کار است و نقدشوندگی، یکی از اصلیترین عوامل مؤثر در انتخاب صکوک به شمار میآید.
وی در این مقاله با معرفی عقد استصناع و شکلدهی اوراق استصناع به صورت ابزاری برای اعمال سیاست پولی، به بررسی چگونگی تأمین مالی خرید اوراق استصناع به وسیله بانک مرکزی میپردازد و بیان میدارد که با اولویت دادن به تنزیل مجدد اوراق استصناع به طور کلی یا تنزیل مجدد در چارچوب «اضافه برداشت»، میتوان در کنار اوراق مشارکت بانک مرکزی، از اوراق Chong and Liu Said Rodriguez and Kung استصناع برای اعمال سیاستهای انبساطی و انقباضی بهره جست، و خلأ اوراق قرضه و عملیات بازار باز را تا حدی پر کرد.
روشهای تأمین مالی در قالب عقود اسلامی (منبع: موسویان، 1386) (به تصوير صفحه مراجعه شود) در جدول شماره 2، به مهمترین ریسکهای صکوک انتفاعی اشاره شده است.
جدید بودن دستورالعملهای صکوک استصناع و کمتر اجرا شدن آن موجب شده است که بعضی از جنبههای این روش تأمین مالی اسلامی در ایران نادیده گرفته شود؛ اما میتوان اظهار داشت که تلفیق اوراق استصناع با قرارداد ساخت در اقتصاد متعارف، یکی از ابزارهای بهینه برای تأمین مالی پروژه است.