Abstract:
پژوهش حاضر با هدف بررسی مفهوم سبک زندگی با رویکرد روانشناسی، جامعهشناسی و اسلام انجام شده است. روش این پژوهش به لحاظ جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها «توصیفی-تحلیلی» است؛ بدین صورت که برای استخراج تعریف دقیق سبک زندگی و نیز سبک زندگی اسلامی، به گزارههای دینی و متون روانشناختی و کتابهای لغت مراجعه شده است و اطلاعات بهدستآمده با روش توصیفی- تحلیلی تجزیه و تحلیل شدهاند. در این نوشتار، در بررسی و تحلیل واژه سبک، سه تعریف ارائه میگردد و در ادامه، تعریفهای سبک زندگی در سه رویکرد جامعهشناسی، روانشناسی و اسلامی به دست داده میشود و پس از بررسی تفاوتها و وجوه مشترک سه رویکرد در محورهای مختلف، تعریفهایی مناسب ارائه میشود. در پایان، با استفاده از منابع اسلامی، تعریف سبک زندگی اسلامی به عنوان مصداقی از سبک زندگی روشن میشود. نتیجه آنکه با توجه بررسیها و مقایسههای انجامشده در محورهای نهگانه، تعریف روانشناختی و اسلامی در باب سبک زندگی بسیار نزدیک به هم هستند. البته تعریف سبک زندگی اسلامی به عنوان مصداقی از سبک زندگی، قید انطباق با اسلام را در زمینه روش و هدف با خود همراه دارد.
Machine summary:
روش این پژوهش به لحاظ جمعآوری و تجزیه و تحلیل دادهها «توصیفی-تحلیلی» است؛ بدین صورت که برای استخراج تعریف دقیق سبک زندگی و نیز سبک زندگی اسلامی، به گزارههای دینی و متون روانشناختی و کتابهای لغت مراجعه شده است و اطلاعات بهدستآمده با روش توصیفی- تحلیلی تجزیه و تحلیل شدهاند.
بنا بر آنچه گفته شد، در این مقاله برای پاسخگویی به پرسشهای یادشده، ابتدا ریشه و معانی کلمه style و ترکیب lifestyle با استفاده از لغتنامههای معتبر بررسی میشود و سپس با ارجاع به آثار شماری از جامعهشناسان و روانشناسان کلاسیک و معاصر، تلاش میشود تا تعریف یا توصیفی که ایشان برای سبک زندگی ارائه دادهاند، استخراج شود.
فاضلی درکتاب مصرف و سبک زندگی، معنای این واژه را عبارت میداند از «طیف رفتاری که اصلی انسجام بخش بر آن حاکم است و عرصهای از زندگی را تحت پوشش دارد و در میان گروهی از افراد جامعه قابل مشاهده است» (فاضلی، 1382، ص83).
تقریباً در همه تعریفهای جامعهشناختی و همچنین روانشناختی و اسلامی که بعداً بهتفصیل خواهد آمد، میتوان دو مفهوم را یافت که در تعریف سبک زندگی در نظر گرفته شده است؛ و در واقع هر دو مفهوم هم به واژه «سبک» بازمیگردد: اول، مفهوم وحدت و دوم، مفهوم تمایز؛ به این معنا که سبک زندگی حاکی از مجموعه عناصری است که کموبیش به طور نظاممند با هم ارتباط دارند و یک کل را پدید میآورند.
(1956) The individual psychology of Alfred Adler: A Systematic Presentation in Selection from His Writings, New York: Harper & Row. Miltenberger, R.