Abstract:
تصوف آیینی است که طبق تحقیقات انجام شده بعضی از مبانی آن بر پایه آداب فرقه‌های گنوسی
دیگری است که با قلمرو این آیین هم مرز بودهاند. اما صوفیه در کتاب هاشان بسیار تاکید بر این دارند
که اصول خود را از سیره پیامبر و صحابه گرفتهاند. و در میان صحابه به خصوص به علی - علیه السلام
- بیشتر نظر دارند. یکی از جاهایی که می‌توان به کلام امام دست یافت کتاب نهج البلاغه است که از
زمان تالیف بسیار مورد توجه و استفاده بوده است. کشف المحجوب هجویری که کتابی است در تصوف
اگرچه به لحاظ زمانی چندان از زمان تالیف نهج البلاغه دور نیست اما می‌توان مضامین مشترکی را در
هر دو دو کتاب یافت. در این مقاله سعی شده تا برخی از این مضامین مشترک نشان داده شود و راه برای
بررسی‌های بیشتر و اینکه صوفیه تا چه حد از کلام امام علی و یا اختصاصا از نهج البلاغه تاثیر پذیرفته
اند گشوده گردد.
Machine summary:
بررسي مضامين مشترک نهج البلاغه و کشف المحجوب هجويري v دکتر علي محمد مؤذني ١ حسين حسني درگاه ٢ u چکيده تصوف آييني است که طبق تحقيقات انجام شده بعضي از مباني آن بر پايه آداب فرقه هاي گنوسي ديگري است که با قلمرو اين آيين هم مرز بوده اند.
(الفاخوري ، ١٣٨٥، ٣٢٢) هانري کربن در کتاب تاريخ فلسفه اسلامي مي گويد: «تأثير اين اثر (نهج البلاغه ) را به شيوه هاي گوناگوني مي توان حس کرد: ترتيب منطقي اصطلاحات ، استنتاج نتايج صحيح ، جعل برخي از اصطلاحات در زبان عربي که با توجه به غنا و زيبايي آنها و مستقل از ترجمه متن هاي يوناني به عربي ، در زبان ادبي و فلسفي وارد شده اند.
(هجويري ،١٣٨٦: ١٤٦) اين گفته ي ابوحنيفه که «عليک بالعمل فإن العلم بلا عمل کالجسد بلا روح » به لحاظ ساختاري حکمت ٣٣٧ کتاب نهج البلاغه را به ياد مي آورد که البته در آنجا نيز سخن از عمل است .
(علي بن ابيطالب ، ١٣٨٠: ٣٦٢) آيا اين همه شباهت نمي تواند دال بر اين باشد که آنچه هجويري در کتاب خود آورده متأثر از اين فراز نهج البلاغه باشد؟ در پايان باب علم از کتاب کشف المحجوب مساله عجز از درک ادراک که نزد عرفا و صوفيه بسيار معتبر و مقبول است و در واقع بالاترين حد معرفت عارف به خداست مطرح مي شود.
(هجويري ؛ ١٣٨٦: ١٤١) اين سخن محمد بن واسع و شرح و تفسيري که هجويري در ادامه ي آن آورده است سؤال و جواب ذعلب يماني و امام علي - عليه السلام - را که به عنوان خطبه ١٧٩ در کتاب نهج البلاغه آمده به ياد مي آورد.
(
, 
, 
)
