Abstract:
امروزه، شعر معاصر عرب چهرة جدیدی از خود به جهانیان عرضه کرده است. از نظر ساختاری علاوه بر قالب شکنی- که یکی دو دهة بعد از شعر فارسی رخ داد- نحوة کاربرد تعابیر و واژگان، وسعت خیال، مهارت شعرای عرب در تصویر آفرینی و مسائلی از این دست، شعر معاصر عرب را به کلی متفاوت از گذشته خویش کرده است. از نظر محتوایی نیز شعر معاصر عرب چهرة جدیدی به خود گرفته است؛ علاوه بر توصیفات طبیعی و عاشقانه سرایی و توجه خاص به جنس زن، که تقریبا از مضامین رایج شعر عرب است، بروز برخی مسائل جدید نیز باعث تغییر شعر عرب در ساحت اندیشه شده است؛ جنگ جهانی اول و دوم، نهضت مقاومت فلسطین، جنگ شش روزة اعراب، استعمار و همچنین آشنایی جهان عرب با دنیای غرب و به تبع آن تغییرات بنیادین در نوع زندگی و نحوة نگاه اعراب به جهان پیرامون، همه عواملی هستند که شعر امروز عرب را دستخوش تغییر کردهاند. اصلیترین نتیجة عوامل فوق در شعر امروز عرب، ایجاد روح ناامیدی و یاسی است که بر شعر این دوره سایه افکنده است، تا جایی که از این اشعار، با عنوان خاص «عبیثیه» یاد میشود. بدر شاکرسیاب، نازک الملائکه، نزار قبانی، عبدالوهاب بیاتی، آدونیس، بلند الحیدری و محمد مفتاح الفیتوری، شعرایی هستند که نمونه اشعارشان در نوشتار حاضر بررسی شده است.
Today, Arab contemporary poetry has unveiled its new face to the world. Regarding the poetic structure, in addition to the deconstruction of deconstructing the diction of the poetry that occurred one or two decades after the Persian poetry and novel application of terms and words, the breadth of imagination, Arab poet's potentials in creating images have made the Arab poetry different from its old structure. Semantically the Arab contemporary poetry has also taken a new conceptual orientation. Besides, descriptions of the nature and composing love poems, attention to the female genderas one of the most common themes of Arabic poetry, and the occurrence of new issues and trends have changed the thought and cogitation behind the Arab poetry. World War I & II, the Palestinian resistance movement, six days of Arab fighting, Colonialism and the Arab’s familiarity with the West and consequently the fundamental changes in lifestyle and the Arabs attitude toward the world are all factors that altered Arab poetry. The main consequence of these factors in Arab poetry has been a spirit of hopelessness and disappointment that pervades the poetry of this period as the poems of this period were called “abasiyye” (i. e. doleful poems). BadrShakerSayyab, Nazik Al-malaekeh, NizarQabbani, AbdolwahabBayati, Adonis, boland Al-heydary and Mohammad Meftah Al-fytvry are poets whose poems are analyzed in the present study.
Machine summary:
از نظر محتوايي نيز شعر معاصر عرب چهرة جديدي به خود گرفته است؛ علاوه بر توصيفات طبيعي و عاشقانه سرايي و توجه خاص به جنس زن، که تقريباً از مضامين رايج شعر عرب است، بروز برخي مسائل جديد نيز باعث تغيير شعر عرب در ساحت انديشه شده است؛ جنگ جهاني اول و دوم، نهضت مقاومت فلسطين، جنگ شش روزة اعراب، استعمار و همچنين آشنايي جهان عرب با دنياي غرب و به تبع آن تغييرات بنيادين در نوع زندگي و نحوة نگاه اعراب به جهان پيرامون، همه عواملي هستند كه شعر امروز عرب را دستخوش تغيير كردهاند.
از طرف ديگر با توجه به اتفاقاتي كه در قرن نوزدهم رخ داد، سمت و سوي شعر عرب نيز تغيير كرد؛ محمد علي پاشا (مؤسس آخرين سلسله پادشاهي در مصر) تنها براي استفاده از صنعت جديد اروپا، آن هم به قصد تقويت سپاه خود و تحقق بخشيدن به مقاصد نظامي خويش، اقدامات چشمگيري انجام داد كه به طور غير مستقيم موجب تحولات اجتماعي- فرهنگي شد كه هنوز هم تاريخ اين تحولات با نام او همراه است.
شاعران عرب نيز مانند شعراي ايراني، در نخستين برخورد با تمدن و فرهنگ غرب چنين تصور ميكردند كه تجدد فقط در حوزة معاني و انديشهها امكان پذير است و ضرورت دارد، چرا كه حرمت سنّتهاي شعري و سرمشقهاي كلاسيك به حدي بود كه كسي جرأت تغيير آنها را نداشت، لذا فقط مضامين غربي را در قوالب محترم قدمايي وارد ميكردند اما در عرصة شعر فارسي، تقی رفعت، شمس کسمایی، میرزاده عشقی، جعفر خامنهای و ابوالقاسم لاهوتی به طور جدی در شکستن قداست قالب شعر کهن گامهایی برداشتند و سرانجام نیما به سال 1301 با انتشار شعر افسانه، شعر را وارد مرحله تازهاي كرد.