Abstract:
حاشیه نشین به مفهوم کلی به کسی گفته می شود که در شهر سکونت دارد ولی به علل گوناگون نتوانسته است جذب نظام اقتصادی شهر شود و از خدمات شهری استفاده کند. و به ناچار در پیرامون شهر سکنی گزیده است؛ و از این جهت، فشارها و پیامدهای ناخواسته ای را بر مقصد وارد نموده است. روش تحقیق، روش ترکیبی متکی بر روش های تاریخی، توصیفی ـ تحلیلی است. لذا از متدولوژی اسنادی ـ کتابخانه ای استفاده شده است. این مقاله ضمن بررسی پدیده ی حاشیه نشینی در ایران، سعی دارد که به دلایل شکل گیری این پدیده و نیز اهمیت آن توجه کند. بنابراین ما در این پژوهش به بررسی مشکلات اجتماعی - فرهنگی ناشی از حاشیه نشینی در کلان شهرهای کشور پرداخته ایم. و راهکارهایی مناسب را جهت حل این معضل ارائه داده ایم.
Machine summary:
- رسول ربـانی و همکـاران (١٣٨٥)، در مقالـه ای تحـت عنـوان بررسـی عوامـل مـوثر بـر شـکل گیـری مســاله ی حاشــیه نشــینی و پیامــدهای اجتمــاعی آن در شــهر اهــواز بــه ایــن نتیجــه رســیده انــد کــه مهاجرت از محیط های کوچـک روسـتایی و شـهری اطـراف بـه شـهر اهـواز، مهمتـرین عامـل ایجـاد و گسترش منـاطق حاشـییه نشـین مـی باشـد کـه خـود تحـت تـاثیر دافعـه هـای اقتصـادی و اجتمـاعی - فرهنگــی محــل ســکونت قبلــی و جاذبــه هــای اقتصــادی و اجتمــاعی - فرهنگــی شــهر بــوده اســت .
- رسول ربانی و همکـاران (١٣٨٨)، در مقالـه ای تحـت عنـوان تحلیلـی بـر علـل شـکل گیـری منـاطق حاشیه نشـین در شـهر اصـفهان نمونـه مـوردی؛ منطقـه ارزنـان و دارک بـه ایـن نتیجـه رسـیده انـد کـه ارتباط مستقیم و معنـادار بـین متغیرهـای عوامـل اقتصـادی(جاذبه هـا و دافعـه هـا)، امکانـات ، سـهولت تهیه ی مسـکن و زمـین ، قومیـت گرایـی، نـوع قومیـت و نـوع شـغل بـا حاشـیه نشـینی و عـدم وجـود ارتباط بین متغیر عوامل طبیعی آسیب زا با حاشیه نشینی می باشد.
-زنگـی آبــادی و مبــارکی(١٣٩١)، در مقالــه ای تحــت عنــوان بررسـی عوامــل مــوثر بــر شــکل گیــری حاشیه نشـینی شـهر تبریـز و پیامـدهای آن مطالعـه مـوردی (محـلات احمـدآباد، کـوی بهشـتی، خلیـل آباد)؛ به ایـن نتیجـه رسـیده انـد کـه از دلایـل بسـیار مهـم حاشـیه نشـینی در شـهر تبریـز مـی تـوان بـه بیکـاری، درآمـد کـم ، پـایین بـودن اجـاره بهـای مسـکن و مهـاجرت گسـترده از محـیط هـا ی شـهری کوچک و روسـتاهای اسـتان اشـاره کـرد، کـه ناشـی از عوامـل اقتصـادی (جاذبـه هـای اقتصـادی شـهر تبریـز و دافـع ههـای اقتصـادی شـهرها و روسـتاهای اطـراف ) و دافعـه هـای اجتمـاعی – فرهنگـی در محل سکونت قبلی بوده اسـت .