Abstract:
رسالت هنرمند و نقش هنر در جامعه، از پرسشهای همیشگی هنر بهشمار میآید که از گذشتههای دور در میان اندیشمندان موضوع بحث بوده است. در یک سوی این ماجرا نظریة هنر برای هنر قرار دارد و در سوی دیگر این طیف، نظریة هنر مفید یا کارکرد اجتماعی جای دارد. در تمامی این چالشها، نقش هنر در جامعه و رسالت هنرمند مورد سؤال بوده است. سؤال پژوهش آن است که چه تفاوتهایی میان برداشت مخاطب عام و مخاطب خاص از مفهوم زیبایی اثر هنری وجود دارد؟ نمونه مطالعاتی پژوهش شامل 10 نمونه است که از میان آثار نقاشیهای نهضت بیداری اسلامی انتخاب شدهاند. افراد شرکتکننده در آزمون در دو گروه دستهبندی شدند: 1- مخاطب خاص: هنرمندان حرفهای فعال در خلق آثار هنری و دوستداران حرفهای هنر و 2- مخاطب عام: علاقهمندان عمومی به آثار نهضت بیداری اسلامی. در این آزمون، از روش آلفای کرونباخ برای محاسبة قابلیت اعتماد استفاده شده است. در این حالت، هماهنگی درونی ابزار اندازهگیری و پرسشنامه طراحی شده مورد نظر است. برای محاسبة ضریب آلفای کرونباخ، ابتدا واریانس نمرههای هر یک از سؤالهای پرسشنامه و سپس واریانس کل محاسبه شده است. بر اساس فرمول مربوط، مقدار ضریب آلفا محاسبه میشود. در آزمون 404 پرسششونده، در گروه نخست 173 نفر؛ و در گروه دوم 231 نفر شرکت کردهاند. نتایج پژوهش تأکید دارد که همانطور که انس با مردم و توجه ویژه به جایگاه هنرمند و رسالت فرهنگی و اجتماعی او، رمز پایایی و ماندگاری هنر اسلامی بوده است. هنرمند متعهد برای ایفای رسالت اجتماعی خود، لازم است ضمن رعایت مفاهیم، اصول و ارزشهای هنری، آثاری قابل درک برای مخاطب عام طراحی و تولید کند.
The mission of the artist and the role of art in society is one of the constant questions of art that has been discussed among academicians since beginning of the contemporary art history. The spectrum begins with the art for art sake theory and continues to the l’art utile theory. The research question is what are the differences between the general and special audience perceptions of the concept of the beauty of artwork? The case study includes 10 samples that have been selected from the paintings of the Islamic Awakening Movement. Participants in the test were divided into two groups: 1- Special audience: The professional artists and and the professional art lovers. 2- General audience: Public interested in the works of the Islamic Awakening Movement. In this test, Cronbach's alpha method is used to calculate reliability. The population includes 404 participants including 173 participants in the first group; and 231 participants in the second group. The results of the research emphasize that just as friendship with people and special attention to the status of the artist and his cultural and social mission has been the key to the eternity and permanence of Islamic art. In order to fulfill its social mission, a committed artist needs to design and produce works that are comprehensible to the general public while observing artistic concepts, principles and values.
Machine summary:
سؤال پژوهش آن است که چه تفاوت هایی میان برداشت مخاطب عام و مخاطب خاص از مفهوم زیبایی اثر هنری وجود دارد؟ نمونه مطالعاتی پژوهش شامل ١٠ نمونه است که از میان آثار نقاشی های نهضت بیداری اسلامی انتخاب شده اند.
نتایج پژوهش تأکید دارد که همان طور که انس با مردم و توجه ویژه به جایگاه هنرمند و رسالت فرهنگی و اجتماعی او، رمز پایایی و ماندگاری هنر اسلامی بوده است .
اهتمام ویژٔە او به هنر و زیبایی، در کنار وفاداری کاملش به آموزه های مسیحی، که نمود کامل آن در کتاب شهر خدا و دفاع از کیان مسیحیت و تقسیم انسان ها براساس باورهایشان ، به حضور در شهر خدا و شهر زمین تبلور یافت ، این مسئله را پیش روی محقق قرار میدهد که آگوستین چه جایگاهی برای هنرمند در کتاب شهر خدای خود داشت (رازی زاده ، ١٣٩٧).
مظفر و همکاران (١٣٩٥) در مقاله «رابطه تفکر هنرمند با حسن بینی و ارتقای کارآمدی او در فرایند خلق اثر برمبنای جهان بینی اسلامی» نشان داده اند که از گام های اساسی هنرمند در فرایند خلق اثر، معرفت به حسن و زیبایی است که بر آفرینش هنر او تأثیرگذار خواهد بود.
هدف اصلی پژوهش تبیین رویکردی جامعه شناختی به مفهوم رسالت هنرمند متعهد است که بر اساس تحلیل و ارزیابی نمونه های مطالعاتی منتخب از آثار نقاشی نهضت بیداری اسلامی به انجام می رسد.
برای نمونه ١٠ اثر از میان آثار مشهور و شاخص نهضت بیداری اسلامی انتخاب شده است ( ,Lindsey ٢٠١٧).