Abstract:
میخائیل باختین، از برجستهترین اندیشمندان و نظریهپردازان در عرصهی نقد ادبی است. از مهمترین مؤلفههای قابل توجه، از دیدگاه وی، مفاهیمی چون سبک بخشی، نقیضه، جدل و رویکرد کارناوالی است. سنگ صبور صادق چوبک، نیز از برجستهترین رمانهای ایران است که در آن دیدگاه منطق گفتگویی و به ویژه رویکرد جدلی باختین مورد توجه قرار گرفته است و بدین ترتیب در این داستان میان جدل باختین و جدال به عنوان یکی از اجزای عناصر داستان گفتگو برقرار شده است. در واقع عامل پیوند میان این دو عنصر کشمکش است. این کشمکش در جدل باختین به صورت شک و تردید راوی با خودش و در جدال به صورت کشمکش میان شخصیتها یا کشمکش خود شخصیت با خودش نمود مییابد. این پژوهش برآن است که پس از معرفی رمان سنگ صبور و نیز تعریف و تشریح جدل باختینی و جدال داستانی، به کاربست این مؤلفهها به عنوان یک مشخصهی بارز در رمان بپردازد.
Machine summary:
سنگ صبور صادق چوبک ، نيز از برجسته ترين رمان هاي ايران است که در آن ديدگاه منطق گفتگويي و به ويژه رويکرد جدلي باختين مورد توجه قرار گرفته است و بدين ترتيب در اين داستان ميان جدل باختين و جدال به عنوان يکي از اجزاي عناصر داستان گفتگو برقرار شده است .
(ميرصادقي ،١٢٤:١٣٧٩) بي گمان اين خلاصه تمام تکنيک هاي رمان را بيان نمي کند؛ بنابراين شايد يکي از مناسب ترين رهيافت ها براي بررسي اين رمان رويکردي باشد که بر انديشه ها و نظريات باختين تمرکز دارد.
جدال جدال و برخوردهايي که انسان در اين جهان دارد و يک شخصيت نيز در داستان مي تواند داشته باشد به سه نوع تقسيم مي شود: جدال با خود، جدال با طبيعت و جدال با ديگران (عابدي ، ١٣٨٩: ٩٥) و اينک نمونه هاي جدال در داستان : جدال با خود ١- جدال احمد آقا احمد آقا دراين داستان دغدغه ي مرگ را دارد و اين را مي توان درجاي جاي داستان درک کرد؛ براي مثال آنجا که من خود را مورد خطاب قرار مي دهد و مي خواهد از من ديگر خودش بنويسد: پاشو اين هيکل لندهور تو از تو رختخواب بيرون بکش يه کاري بکن که کار باشه .
همه ي مردم فقير و مريض اند حالا تازه تو با اينا اخت شدي (همان :٤٨) علاوه بر اين ها، شک و ترديدي که احمد آقا براي نوشتن داستان دارد، نمونه ي ديگر از جدال هاي اوست ؛ گويي چيزي او را از نوشتن باز مي دارد.