Abstract:
قدرت در ذات خود مستتبع فساد است؛ ازاینرو، تاریخ پر از دغدغۀ اندیشمندان نسبت به نظارت بر کارگزاران است. بدیهی است هر حکومتی نیز برای دورماندن از مفاسد، مطابق مبانی خود، گونۀ متمایز از نظارت بر کارگزاران را مدنظر قرار داده است. نظام ولایی نیز، به مثابه نظام برآمده از آموزههای اصیل اسلام، رویکرد بومی از نظارت را متناسب با مبانی خود ارائه کرده است که ضمن تمایز نسبت به رویکردهای نظارتی در نظمهایی چون سلطنت مشروطه و دموکراسی، از امتیازات فراوانی نسبت به آنها برخوردار است. این رویکرد از نظارت (نظارت ولایی) با تحفّظ بر ویژگیهای ممتاز برای حاکم، نظارت را در راستای کارآمدی حاکم و تحدید قدرت کارگزاران، بهکار میبندد و علاوهبر مؤلفههای نظارت سنتی در فقه، از این قابلیت برخوردار است که در فرایند بازخوانی مؤلفههای مدرن نظارتی، نسخهای مستند به شریعت از آنان ارائه کند. در نظارت ولایی، علاوه بر فراگیری نسبت به مراحل تأسیس، إعمال، توزیع و گردش قدرت، نظارت تقنینی، ساختاری و قضایی نیز مورد عنایت و مشتمل بر نظارت توأمان درونی و بیرونی و نظارت نخبگانی و تودهوار است. نظارت ولایی علاوهبر کاربست در نظام جمهوری اسلامی ایران، از قابلیت ارائۀ رویکرد نظارتی برای سایر نظامهای سیاسی نیز برخوردار است.
Power inherently creates corruption; Therefore, history is full of concerns of thinkers regarding the supervision of brokers. Obviously, each government, in order to avoid corruption, according to its principles, has considered a different type of supervision of agents. The velaei system, as a system derived from the original teachings of Islam, has also offered a regulatory approach commensurate with its principles, which, while distinguishing it from other regulatory approaches (such as constitutional monarchy and democracy), has many advantages over them. This approach uses oversight (velaei supervision) with superior characteristics for the ruler, oversight to make government more efficient and limit the power of agents, ، and, in addition to traditional oversight tools in jurisprudence, modern oversight tools Uses. In velaei supervision, in addition to learning about the stages of establishment, application, distribution and circulation of power, legislative, structural and judicial supervision is also considered and includes both internal and external supervision and elite and mass supervision. velaei supervision, in addition to being used in the system of the Islamic Republic of Iran, has the capacity to provide for other political systems.
Machine summary:
این درحالی است که در نظام جمهوری اسلامی ایران (بهمثابه نظام ولایی و در امتداد نظام نبوی و علوی) و باوجود اینکه حاکم (ولی فقیه) واجد عنصر عصمت نیست، وجود اوصاف پیشینی چون عدالت، فقاهت، تقوا، کاردانی و زمانشناسی برای وی در مرحلۀ بهدستگیری و بقای قدرت، موجب میشود از وی بهمثابه جانشین امام معصوم (علیهالسلام) یاد شود و ازاینرو، مسئلۀ نظارت در این نظام، با رویکرد تحدید قدرت ولی فقیه انجام نشده است، بلکه به غرض کارآمدی و حداکثری کردن کارایی حکومت، دفع خطاهای احتمالی، تضمین صحت تصمیمگیریهای کلان و البته تحدید قدرت کارگزاران صورت میپذیرد؛ ازاینرو، برخلاف تفکیک قوا که در نظم مشروطه به غرض تحدید قدرت سلطان، صورت میپذیرد، در نظم ولایی، از یکسو، حاکم از ویژگیها و اوصافی چون عدالت، تقوا، فقاهت برخوردار است و این اوصاف در مرحلۀ تأسیس و بقای حاکمیت وی را از سوء استفاده، ظلم و استبداد دور نگه میدارد؛ ازاینرو، رویکرد نظارتی برای حاکم اسلامی (ولی فقیه) نه به جهت محدودکردن دایرۀ قدرت وی و نظارت نهادهای دیگر بر وی، بلکه گونهای است که با نظرداشت ویژگیهایی که به فرهیختگی حاکم منجر میشود، بدون اینکه از اختیارات وی کم شود (تحدید اختیارات)، سایر ارکان و نهادهای نظام، به این شخص فرهیخته که بهخاطر ویژگیهای برشمردهشده به افراد معینی محدود میشود (تحدید افراد) کمک خواهند کرد تا بهطور مطلوب، ادارۀ نظام را عهدهدار شوند و کارآمدی ادارۀ نظام سیاسی را تضمین کنند.