Abstract:
سرمایهگذاری مستقیم خارجی، سرمایهگذاری داخلی را در ابعاد مختلفی تحت تأثیر قرار میدهد. ویژگی خاص تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر سرمایهگذاری داخلی مربوط به تأثیر مکملی یا جانشینی آن بر سرمایهگذاری داخلی است. در ارزیابی تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر سرمایهگذاری داخلی سؤال کلیدی این است که آیا سرمایهگذاری مستقیم خارجی منجر به افزایش یا کاهش سرمایهگذاری داخلی میشود؟ بنابراین، هدف این تحقیق مطالعه تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر سرمایهگذاری داخلی در ایران با تمرکز بر سیکلهای تجاری ایران در طول دوره 2017ـ 1984 میباشد. بدین منظور با استفاده از مدل مارکف ـ سوئیچینک دورههای رونق و رکود اقتصادی برآورد شده است. سپس با استفاده از روش ARDL تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی و اثر متقاطع آن با رونق و رکود اقتصادی بر سرمایهگذاری داخلی بررسی شد. نتایج نشان داد که سرمایهگذاری مستقیم خارجی در دوره رونق و رکود تأثیر مستقیم و معناداری بر سرمایهگذاری داخلی دارد. اما تأثیر مجموع سرمایهگذاری مستقیم خارجی و تقاطع سرمایهگذاری مستقیم خارجی و دوره رکود اقتصادی، بسیار قویتر از مجموع تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی و دوره رونق اقتصادی بر سرمایهگذاری داخلی بود. بنابراین سرمایهگذاری مستقیم خارجی، در دوره رکود، تأثیر درونرانی قویتری بر سرمایهگذاری داخلی در مقایسه با دوران رونق دارد. همچنین ثبات دولت تأثیر مستقیم و نرخ بهره، شاخص قیمت مصرفکننده و تجارت تأثیر منفی بر سرمایهگذاری داخلی ایران داشتند.
Foreign direct investment flows affect domestic investment in various dimensions. The specific feature of the effect of FDI on domestic investment relates to its complementary or substitution effect on domestic investment. In assessing the impact of FDI on domestic investment the key question is whether the FDI flow will lead to an increase or decrease in domestic investment?. So that the aim of this paper is to investigate the effects of foreign direct investment on domestic investment in Iran with a focus on business cycles during the period 1984- 2017. The boom and stagnation periods were estimated using the Markov-switching model. Then, using the ARDL method, the impact of boom times and recession on the effect of FDI on domestic investment was investigated. The results showed that FDI had a significant negative impact on domestic investment in both periods of boom and recession. But the impact of FDI and the cross-cutting effect of FDI during the recession are much stronger than the total impact of FDI and the period of economic boom on domestic investment. FDI, therefore, has a stronger crowding in effects on domestic investment during the recession compared to the boom period. Government stability also had a direct impact on domestic investment, While Interest rates, consumer price indices and trade had a negative impact on Iran's domestic investment.
Machine summary:
در ارزيابي تأثير سرمايهگذاري مستقيم خارجي بر سرمايهگذاري داخلي سؤال کليدي اين است که آيا سرمايهگذاري مستقيم خارجي منجر به افزایش یا کاهش سرمايهگذاري داخلي ميشود؟ بنابراین، هدف اين تحقیق مطالعه تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر سرمایهگذاری داخلی در ایران با تمرکز بر سیکلهای تجاری ایران در طول دوره 2017ـ 1984 میباشد.
اما، باید این مسئله را بر اساس مطالعات یائو و دراما (Yao & Drama, 2019)، جودی (Jude, 2016)، دسویسا (De Soysa, 2005)، باس (Busse, 2003)، آگوسین و مایر (Agosin & Mayer, 2000) و آگوسین و ماکادو (Agosin & Machado, 2005) که سرمایهگذاری مستقیم خارجی میتواند سرمایهگذاری داخلی را تحت تأثیر قرار دهد؛ مدنظر قرار داد.
بسياري از مطالعات تجربي نشان داده است که تحت شرايط خاصی، افزايش سرمايهگذاري مستقيم خارجي نه تنها ميزان سرمايهگذاری داخلی را افزايش نميدهد بلکه آن را نیز کاهش میدهد (Agosin & Mayer, 2000: 4; Kim & Seo, 2003: 5; Mercereau, 2005: 12).
همچنین احتمال انتقال (Transition Probability) pij که بیانگر احتمال حرکت زنجیره مارکف از وضعیت i در زمان t-1 به وضعیت j در زمان t میباشد و به صورت رابطه (3) بیان میشود: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} با توجه به این که هدف این تحقیق بررسی تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر سرمایهگذاری داخلی به تفکیک برای دوران رونق و رکود اقتصادی میباشد؛ مدل مورد نظر به صورت زیر تصریح میشود: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} DI سرمایهگذاری داخلی به صورت درصدی از GDP (تفاضل تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی و سرمایهگذاری مستقیم خارجی)، FDI سرمایهگذاری مستقیم خارجی به صورت درصدی GDP، gPGDP نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سرانه حقیقی، IR نرخ بهره، GS شاخص ثبات دولت (یکی از شاخصهای ICRG)، TR درجه باز بودن اقتصاد (نسبت مجموع صادرات و واردات به GDP)، CPI شاخص قیمت مصرفکننده، FDID0 متغیر تقاطعی دوران رونق اقتصادی و سرمایهگذاری مستقیم خارجی و FDID1 متغیر تقاطعی دوران رکود اقتصادی و سرمایهگذاری مستقیم خارجی است.