Abstract:
در مقالۀ حاضر به بررسی مسئلۀ حضور و عصمت امام زمان(عج) در کلام اهل سنت براساس دلالت حدیث متواتر ثقلین میپردازیم. در این پژوهش، از روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد فقهالحدیث در کلام نقلی به بررسی این مسئله پرداخته ایم. براساس دلالت حدیث ثقلین، اهلبیت و عترت (ع) همسنگ با قرآن معرفی شدهاند و تبعیت مطلق از قرآن شامل آنها نیز میشود. از آن جهت که قرآن مایۀ هدایت بشر و کتابی خالی از خطاست، اهلبیت(ع) نیز همانند قرآن میبایست از خطا مبرّا بوده و دارای صفت عصمت باشند. از آن جهت که تا قیامت، انسان در کرۀ زمین وجود دارد و قرآن نیز بقا و استمرار دارد، بنابر محتوای حدیث شریف، یک نفر از اهلبیت(ع) که همانند قرآن از خطا مبرّاست، باید در کنار قرآن باشد تا مردم را در مشکلاتشان راهنمایی کند و آنها را با اطاعت از خویش و قرآن به رستگاری برساند؛ پس تا روز قیامت و در هر زمانی میبایست یک رهبر معصوم از اهلبیت و عترت(ع) وجود داشته باشد. بنابر نقل برخی از بزرگان اهل سنت، نظیر سمهودی، عترت موجود و حاضر حضرت مهدی(عج) است که دوازدهمین فرد از اهلبیت(ع) و نهمین فرزند خامس آلعباست که معصوم بوده و هدایتگر امّت اسلامی است.
تتناول هذه المقالة مسألة حضور وعصمة إمام العصر(عج) فی کلام أهل السنة علی أساس تداعیات الحدیث الثقلین المتواتر، تمت فیها الاستفادة من الطریقة الوصفیة ـ التحلیلیة وبمنهج فقه الحدیث فی اللاهوت النقلی. وفقا لدلالة حدیث الثقلین عرف أهل البیت(ع) ککفئ للقرآن الکریم، فیشملهم الاتباع المطلق للقرآن الکریم. ونظرا لأن القرآن هو السبب لإرشاد البشریة وهو کتاب خال من الخطأ، فإن أهل البیت کذلک مثل القرآن یجب أن ینزهوا من الخطأ، ولهم صفة العصمة. ونظرا لوجود البشر علی الأرض حتی القیامة، وبقاء واستمرار القرآن أیضا ووفقا لمضمون الحدیث النبوی الشریف، یجب أن یکون هناک أحد من أهل البیت یماثل القرآن الکریم فی عصمته من الخطأ بجانب القرآن؛ حتی یرشد الناس إلی حل مشاکلهم ویحقق لهم الفلاح بطاعتهم وطاعة القرآن. فلابد أن یکون هناک، حتی یوم القیامة وفی أی وقت، زعیم معصوم من أهل بیت الرسول(ص) وعترته(ع)، و حسب نقل بعض کبار أهل السنة مثل السمهودی فإن من العترة الموجودین هو الإمام المهدی(عج) الذی هو الابن الثانی عشر من أهل البیت(ع) والولد التاسع لخامس آل العباء، و هم المعصومون، و یرشدون الأمة الإسلامیة إلی الهدایة.
This paper examines the issue of the presence and infallibility of the Imam of the Time (Aj) in Sunnis according to the implications of the successive hadiths of Thaqalain. This research is utilized a descriptive-analytical method with an approach of jurisprudence of al-Hadith in the narrative theology to investigate the issue. According to the implications of the Hadith of Thaqalain, Ahl-Bayt and the Eṭrah (PBUH) are in line with the Qur’an, and absolute adherence to the Qur'an necessitates obeying them as well. Since the Qur'an is a guideline of mankind with no error, Ahl al-Bayt (PBUH), like the Qur'an, should be free from error, and infallible. Because until the Day of Resurrection, man exists on the earth, and the Qur'an is also surviving, according to the content of the noble hadith, one of the Ahl-Bait, who, like the Qur'an, is free from error, should also accompany the Qur'an to guide people and make them redemptive. Therefore, until the Day of Judgment and at any time, there should be an innocent leader from among the Ahl al-Bayt and Eṭrah (PBUH), and according to some Sunni scholars, such as Samhudi, the present Etrah is Imam Mahdi (AS) who is the twelfth Imam from Ahlul Bayt (PBUH), innocent and the guide for the Islamic Ummah
Machine summary:
برخی از مفسران اهل سنت و همۀ مفسران شیعه این نظر را نقد کردهاند که اگر منظور از اهلبیت در این آیه همسران پیامبر باشد، مناسب بود که همانند عبارات قبل و بعد، که خطاب به آن به صورت جمع مؤنث است، در آیۀ ﴿إنَّما یُریدُ اللّه لِیَذْهَب عَنْکُمُ الرِّجْسَ أهْلَ الْبَیْت وَ یُطهِرَکُمْ تَطْهیراً﴾ خداوند به جای ﴿عَنْکُم وَ یُطَهّرکُم﴾ میفرمود: ﴿عَنْکُنَّ وَ یُطَهِّرَکُنّ﴾؛ در حالی که چنین نیست و خطاب در این آیه به صورت جمع مذکر ﴿عَنْکُمْ وَ یُطهّرکُمْ﴾ است و این نشان میدهد که گفتار این گروه درست نیست (طباطبایی، 1417، ج6، ص310؛ طوسی، بی تا، ج8، ص341).
4. روایت پیشگفته با الفاظ دیگر در فضائلالصحابة از زیدبنثابت اینگونه نقل شده است: «حدثنا عبد اللَّهِ حدثني أبی ثنا الأَسْوَدُ بن عَامِرٍ ثنا شَرِیکٌ عَنِ الرُّکَینِ عَنِ الْقَاسِم بن حَسَّانَ عن زَیدِ بن ثَابِتٍ قال: "قال رسول اللَّهِ: إنّي تَارِکٌ فِیکُمْ خَلِیفَتَینِ کِتَابُ اللَّهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ ما بین السَّمَاءِ وَ الأَرْضِ أو ما بین السَّمَاءِ إلی الأَرْضِ و عترتي أَهْلُ بیتي وَ إِنَّهُمَا لَنْ یتَفَرَّقَا حتی یرِدَا عَلَیَّ الْحَوْضَ": زیدبنثابت میگوید: "رسول خدا فرمود: من دو چیز را بهعنوان جانشین در میان شما میگذارم: یکی کتاب خدا، ریسمان کشیدهشده در میان آسمان و زمین، و دیگری عترت اهلبیت من است و این دو تا هنگامی که بر حوض کوثر بر من وارد میشوند، هرگز از هم جدا نمیشوند"» (احمدبنحنبل، 1403، ج2، ص603؛ الطبرانی، 1404، ج5، ص153).
نتیجهگیری با توجه به نظر بزرگان و علمای اهل سنت نظیر احمدبنحنبل، ابنحجر، طبری، تفتازانی و دیگران، در این حدیث شریف، عترت و اهلبیت که همان ائمۀ معصومین هستند و بنابر نقل سمهودی و هیتمی و مناوی، فردی از اهلبیت باید به صورت حیّ و حاضر وجود داشته باشد تا عدل قرآن قرار گیرد.