Abstract:
نتایج مطالعات متعدد انجام شده حکایت از نرخ بالای شکست و عدم موفقیت پروژه های استقرار سیستم های اطلاعاتی در سازمان ها دارد. این پژوهش ها همچنین نشان می دهند که بسیاری از این شکست ها بیش از آن که ناشی از جنبه های فنی و فناورانه باشند، ریشه در مسائل سازمانی و عدم توجه به وضعیت سازمان در مرحله طراحی سیستم های اطلاعاتی دارند. به عبارت دیگر، استقرار موفق سیستم های اطلاعاتی، مستقیماً به شرایط جاری سازمان ها بستگی دارد و از آنجا که طراحی و استقرار یک سیستم اطلاعاتی سرمایه گذاری نسبتاً بالایی را می طلبد، توجه به آمادگی سازمان برای استقرار این سیستم ها و ارزیابی شرایط سازمان از حیث میزان آمادگی امری ضروری به نظر می رسد.
در پژوهش حاضر ضمن بررسی جامع مدل های مختلف ارزیابی میزان آمادگی سازمان ها برای استقرار سیستم های اطلاعاتی، تلاش شده است مدلی مبتنی بر واقعیت ها و شرایط حاکم بر محیط داخلی سازمان ها و موسسات بخش عمومی و با تاکید بر دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی کشور طراحی گردد. بر مبنای مدل پیشنهادی، آمادگی سازمانی دانشگاه ها به شش بعد راهبردی، منابع، مدیریتی، فرهنگی، ساختاری و قانونی ارتباط دارد که خود به 28 مؤلفه تقسیم می شوند و بر مبنای این مؤلفه ها، 142 شاخص برای ارزیابی میزان آمادگی دانشگاه ها برای استقرار سیستم های اطلاعاتی پیشنهاد می شود. استفاده از این شاخص ها برای ارزیابی میزان آمادگی سازمانی می تواند طراحی هدفمند و متناسب با شرایط سازمانی این سیستم و در نهایت، پرهیز از هدر رفت منابع سازمان را تسهیل کند. مدل پیشنهادی در یک دانشگاه به عنوان نمونه مورد استفاده قرار گرفته و میزان آمادگی آن دانشگاه بر اساس مؤلفه های مدل در ابعاد مورد نظر تعیین و نتایج حاصل برای تهیه برنامه های اقدام به کار برده شده است.
The findings of several prior studies indicate high failure rate of Information systems implementation projects in different organizations. These studies also point to the fact that many of these failures are as a result of organizational issues as well as not paying attention to current situation of the organization in early stages of Information system development, rather than technical issues. In other words, successful implementation of an information system is directly depending on current situation of the organization. Considering high needed investment for implementing an information system project, it seems to be necessary to assess its current organizational readiness level. In this study, on the basis of a comprehensive reviewing various relevant models of readiness assessment for information systems development has been attempted to present a model about the existing realities and internal circumstances in public sector organizations and institutions emphasizing on universities and higher education institutions. Based on proposed model, to assess organizational readiness, six major dimensions (Strategic, Structural, Resources, Cultural, Managerial, and Legal) were identified from the literature which was divided into 47 sub-dimensions and 142 indicators. The identified indicators can be used to assess organizational readiness in order to facilitate a purposeful and appropriate information system development and consequently to prevent the waste of organizational resources. The proposed model also was used in a public university as a case with the aim of determination of organizational readiness level, and finally several action plans were suggested based on the obtained research results.
Machine summary:
برمبناي مدل پيشنهادي، آمادگي سـازماني دانشـگاه هـا بـه شـشُ بعـد راهبـردي، منابع ، مديريتي، فرهنگي، ساختاري و قانوني ارتباط دارد که خـود بـه ٢٨ مؤلفـه تقسيم ميشوند و برمبناي اين مؤلفه ها، ١٤٢ شاخص براي ارزيابي ميزان آمادگي دانشگاه ها براي استقرار سيستم هاي اطلاعاتي پيشـنهاد مـيشـود.
بخشي از اين مؤلفه ها به درستي بـه ارزيـابي ابعـاد آمـادگي محـيط بيرونـي بـراي توسـعه سيسـتم هـاي اطلاعـاتي سـازمان اختصاص يافته است که نقش متغيرهاي خـارج از کنتـرل سـازمان در شکسـت يـا موفقيـت برنامه هاي راهبردي سيستم هاي اطلاعاتي را مورد تأکيد قرار ميدهد.
متغيرهاي معرفي شده در ادبيات موضوع سنجش آمادگي فناوري اطلاعات و دسته بندي (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) نتيجه تطبيق عوامل جمع آوري شده در جدول ٢، با معيارهاي فوق ، شکل گيري شش ُبعد اصلي به عنوان ابعاد منتخب براي طراحي مدل مفهومي آمـادگي سـازمان بـراي توسـعه سيستم هاي اطلاعاتي به صورت شکل ٢ است .
مدل مفهومي پيشنهادي سنجش آمادگي سازمان براي توسعه راهبردي سيستم هاي اطلاعاتي 74 مرحله دوم : تبيين مؤلفه ها و شاخص ها و ارائه مدل در اين مرحله هر يک از ابعاد مدل مفهومي، به شاخص هايي عيني، مشـخص و قابـل اندازه گيري تجزيه شده است تا «مدل تحليلي» ارزيابي آمادگي که مفاهيم مدل مفهومي را قابل آزمون مـيسـازد، بـه وجـود آيـد.
N. , (2004), Assessing organizational readiness and capacity for developing an integrated child health information system, Journal of Public Health ManagPract.