Abstract:
این پژوهش با هدف تحلیل رفتار کاربران و درک میزان و نحوه استفاده
آنها از پایگاه اطلاعاتی ایرانداک به مطالعه یک دوره 26 روزه (در ماه های بهمن و
اسفند 91 ) لاگ جستجوی کاربرانی می پردازد که از بیرون ایرانداک به جستجوی
اطلاعات در این پایگاه اطلاعاتی پرداخته اند. تحلیل های انجام شده روی لاگ شامل
تحلیل کدگذاری جغرافیایی، تحلیل های آماری و تحلیل خرد رفتار اطلاع جویی است.
یافته ها حاکی از آن است که کاربران شهرهایی چون تهران، مشهد و تبریز بیش از
سایر نقاط از پایگاه استفاده کرده اند. ساعات بین 9 الی 13 روزهای دوشنبه و یکشنبه
اوج استفاده است. پربسامدترین طول عبارت جستجوها بین 10 الی 15 حرف و
پربسامدترین موضوع جستجو شده علوم اجتماعی است . همچنین مشخص شد که
برخی از کاربران با مفاهیمی نظیر اصلاح عبارت جستجو یا نحوه صحیح استفاده از
عملگرهای بول آشنا نیستند و این نکات منجر به بازیابی ناکارآمد از پایگاه می شود .
ضعف هایی از جمله ناکارآمدی الگوریتم بازیابی در مورد کلمات کوتاه نیز در خود
پایگاه آشکار شد. انجام این تحقیق نشان داد که استفاده از لاگ می تواند در ارزیابی
سامانه بازیابی و شناخت رفتار کاربران آن بسیار مفید باشد.
Log analysis or Web transactions Log are beneficial for
enhancing information retrieval systems, productivity of the system for
users, and understanding how users benefited from a system and their
information behavior. The purpose of this paper is to analyze users’
behavior, the level of their using IRANDOC database and the way they
use it. In order to do this, the users log to the database from outside
IRANDOC searching information was studied for a period of 24 days in
Bahman and Esfand 1391. The analysis of users log includes: geographic
coding analysis, statistical analysis, and microanalysis of information
seeking behavior. The results indicate that users from the cities of
Tehran, Mashhad and Tabriz used the database more than other cities.
Sundays and Mondays between 9 to13 were the peak use days and hours.
10 to 15 search characters long were the most frequently used search
items, and the most searched subject was Social Sciences. The findings
showed also that some users were not familiar with concepts like search
term modification and how to use Boolean operators which resulted in
inefficient information retrieval. Inefficient retrieval algorithm for short
words was also found in the database. It was also found that log analysis
can be of use in the evaluation of an information retrieval system as well
as in user behavior analysis.
Machine summary:
از آنجا که تاکنون نه دربارة رفتار کساني که در اين پايگاه اقدام به جستجوي اطلاعـات مـي کننـد و نـه بـر روي عملکرد اين پايگاه ، هيچ پژوهشي از ديد علم اطلاعات صورت نگرفته ، اين مقاله در صـدد است تا با بررسي آثار به جاي مانده از تعامل کاربران با پايگاه اطلاعـاتي ايرانـداک ، عـلاوه بر به دست آوردن چشم اندازي کلي از چگونگي عملکرد نظام و کـاربرد آن ، بـه شناسـايي راهبردهاي جستجو در اين پايگاه اطلاعاتي پرداخته و سـپس ، بـا اسـتفاده از رفتـار کـاربر، 980 ميزان استفاده و نحوة استفادة کاربران تحليل شود.
همچنين ، حريري و مهربـان بـا اسـتفاده از تحليـل هـاي گوگـل تحليـل راهبردهاي جستجو در پايگاه هاي اطلاعاتي فناوري نـانو را مطالعـه کردنـد و دريافتنـد کـه متوسط طول پرسش هاي به کار برده شـده از طريـق موتورهـاي جسـتجو ٣/٣٦ واژه بـوده و کاربران از راهبردهاي جستجوي ساده براي بازيابي اطلاعات استفاده کرده اند (١٣٩٢).
پيشينۀ پـژوهش نشـان مـي دهـد کـه بـا وجـود اينکـه تحليـل لاگ بـه عنـوان يکـي از شيوه هاي ارزيابي پايگاه ها و مطالعۀ رفتار اطلاع جويي کاربران در خـارج جايگـاه خـود را پيدا کرده ، هنوز در ايران کار پژوهشي چنداني در اين زمينـه انجـام نشـده اسـت و مطالعـۀ حاضـر، احتمـالاً نخسـتين مطالعـۀ گسـترده اي اسـت کـه بـر روي لاگ خـام يـک پايگـاه اطلاعاتي ايراني در حوزة علم اطلاعات صورت مي گيرد.