Abstract:
هدف از پژوهش حاضر، بررسی میزان همخوانی رابط کاربر نرمافزارهای کتابخانههای دیجیتالی ایران با عناصر رفتار اطلاعیابی مدل «الیس» است. روش استفادهشده برای انجام این پژوهش از نوع تحقیقات ارزیابانه و بهکارگیری سیاهه وارسی بود. این سیاهه بر اساس شش ویژگی مدل الیس، «شروع»، «پیوندیابی»، «تورق»، «تمایز»، «بازبینی» و «استخراج» تنظیم شده و شامل 110 مؤلفه فرعی میباشد که به روش دلفی تهیه شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل 5 نرمافزار کتابخانهای آذرخش، سیمرغ، پاپیروس، پیام و پروان میباشد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین امتیازهای رابط کاربر نرمافزارهای کتابخانههای دیجیتالی ایران در معیارهای شروع 6/99، پیوندیابی 2/117، تورق 6/29، تمایز 2/53، بازبینی 4/22 و استخراج 39 میباشد. در بین نرمافزارهای کتابخانههای دیجیتالی با توجه به جمع کل امتیازات مربوط به معیارهای مدل الیس (1080 امتیاز)، نرمافزار آذرخش با کسب 549 امتیاز از وضعیت بهتری برخوردار بود. همچنین سه عنصر پیوندیابی، شروع و تمایز بهترتیب بیشترین میزان رعایت را در بین نرمافزارها داشتند. در نهایت بر اساس آزمون فرضیه پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد مشخص شد که بین نرمافزارهای کتابخانههای دیجیتالی ایران از نظر میزان رعایت عناصر مدل رفتار اطلاعیابی الیس تفاوت معناداری وجود ندارد.
The goal of this study is to evaluate the compatibility between Iranian digital libraries user interface and the elements of Ellis model of information seeking behavior. This study was performed using evaluation method with a checklist. This list is based on six features of Ellis model, "Starting", "Chaining", "Browsing", "Differentiating", "Monitoring" and "Extracting" and included 110 sub-components that have been developed using Delphi method. The population of this study included 5 library softwares: Azarakhsh, Simorgh, Papyrus, Payam and Parvan. Results showed that the average of scores of user interface of softwares is as follows: in Starting 99.6, Chaining 117.2, Browsing 29.6, Differentiating 53. 2, Monitoring 22.4 and Extracting 39. Among the softwares of digital libraries, according to the total score for elements of Ellis model (1080), Azarakhsh with 549 points is in the first rank and had the highest support for elements of Ellis model. It also became clear that Chaining with 586 points (%55) had the highest support in softwares of digital libraries. Also the elements of Chaining, Starting and Differentiating earned sequently the highest rank in softwares of digital libraries. Finally, testing research hypotheses with %95 confidence showed that among softwares of digital libraries there is no significant difference regarding the rate of support of elements of information seeking behavior of Ellis model.
Machine summary:
در پژوهش حاضر با استفاده از مدل رفتار اطلاع يابي اليس ١، رابط کاربر نرم افزارهاي کتابخانه هاي ديجيتالي سيمرغ ، آذرخش ، پاپيروس ، پيـام و پـروان بررسـي مـي شـود.
وضعيت پشتيباني رابط کاربر نرم افزارهاي کتابخانه هاي ديجيتالي مورد مطالعه از عناصر مدل رفتار اطلاع يابي اليس چگونه است ؟ ٢.
٧. تحليل يافته هاي پژوهش پرسش اول : وضعيت پشتيباني رابط کاربر نـرم افزارهـاي کتابخانـه هـاي ديجيتـالي ايـران از عناصر مدل رفتار اطلاع يابي اليس چگونه است ؟ در ادامه ، وضعيت رعايت هر يک از عناصر شـش گانـۀ مـدل الـيس در جامعـۀ مـورد مطالعه به تفکيک ارائه خواهد شد.
وضعيت پشتيباني نرم افزارهاي کتابخانه هاي ديجيتالي مورد مطالعه از عنصر «تمايز» مدل (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) (رجوع شود به تصویر صفحه) همان گونه که در جدول ٤ مشاهده مي شود، از ميان ٢٠ مؤلفۀ معيار «تمايز»، هيچ يک از نرم افزارها، «امکان تفکيک نشـريه هـاي موجـود در کتابخانـۀ ديجيتـالي بـر اسـاس رتبـۀ علمي »، «امکان تفکيک مقالات تمام متن از چکيده در کتابخانۀ ديجيتالي »، «قابليت نمايش نتايج به بيش از يک زبان »، «امکان تعريف رابط کاربر متفاوت براي گروه هـاي کـاربري »، «امکان نشانه گذاري نتـايج جسـتجو بـر اسـاس نـوع مـدرک ، سـال انتشـار، زبـان مـدرک ، محتواي اطلاعاتي و نشاني » و امکان «مرتب سازي نتايج جستجو بر اساس منابع متن کامـل » را ندارند، در صورتي که تمام اين مؤلفه ها داراي ضريب ٤ مـي باشـند.