Abstract:
امروزه تحلیل رفتار کاربران در موتورهای جستجو بسیار مورد توجه است. نتایج زیاد بازیابی شده در موتورهای جستجو، کاربران را وادار به انتخاب میکند. زمانی که انتخاب به شدت پیچیده شود، مردم به این فکر میافتند که سادهترین قاعده تصمیم را اتخاذ کنند، یعنی تصمیم نگیرند. روانشناسان این وضعیت را پیامد «اضافه بار انتخاب» مینامند. اضافه بار انتخاب مفهومی است که توانایی پردازش اطلاعات توسط افراد را برای انتخاب بررسی میکند. به عبارت سادهتر، روبرو شدن افراد با اطلاعات زیاد منجر به نتایج منفی میشود.
این پژوهش با هدف شناسایی تعدیل کنندههای نظریه اضافه بار انتخاب در موتور جستجوی گوگل انجام شد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش پیمایشی است. با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی طبقهای غیرنسبیتی، 72 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دو دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی و فنی و مهندسی دانشگاه فردوسی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند و از پرسشنامه استاندارد و مرورگر HCI جهت گردآوری دادهها استفاده شد. تجزیه و تحلیل دادهها به کمک نرمافزار آماری SPSS (نسخه 18) و آزمونهای آماری شاپیرو-ویلکس، تی مقایسه زوجی و ویلکاکسون انجام شد.
یافته های پژوهش نشان داد که بدون در نظر گرفتن تیپ شخصیتی افراد (بیشینهخواهی و بسندهخواهی) و تنها با بررسی نوع جستجو، نمیتوان در مورد رخداد نظریه اضافه بار انتخاب اظهار نظر قطعی کرد. با در نظر گرفتن دو متغیر واسطه نوع جستجو و تیپ شخصیتی، تفاوت معنیدار بین میزان رضایت دو تیپ شخصیتی از نتایج بازیابی شده کم و زیاد مشاهده شد. بدین معنا که در بیشینهخواهان، در هر دو حالت جستجوی خاص و عام، میزان رضایت افراد از نتایج بازیابی شده کم بیشتر از نتایج بازیابی شده زیاد بود (رخداد اضافه بار انتخاب). همچنین در این گروه در هنگام جستجوی عام، تفاوت معنیداری بین میزان رضایت از نتایج بازیابی شده کم و زیاد وجود داشت. اما بنا به تیپ شخصیتی این افراد و با توجه به نظریه رویداد غیرمنتظره، با بیشتر شدن نتایج بازیابی شده، نه تنها اضافه بار انتخاب رخ نداد، بلکه رضایت بسنده خواهان بیش تر شد. از این رو میتوان به اهمیت دو عامل نوع جستجو و تیپ شخصیتی افراد به عنوان تعدیلکنندههای رخداد اضافه بار انتخاب پی برد. به طور کلی هر دو تیپ شخصیتی از سرعت بازیابی نتایج در موتور جستجوی گوگل رضایت داشتند.
Nowadays, analyzing user behavior on search engines is highly regarded. Lots of options in retrieved results in the search engines, makes users to choose. Once the selection is extremely complex, people will think the simplest decision rule, they decided that not to decide and select. Psychologists know this situation the consequence of "choice overload". Bons (2008) believes that choice overload is the ability of process the information by the people to select. In simpler terms, dealing with a lot of information, lead to the negative results. This study has been done with the goal to identify modulators of Google search engine. The present study is a survey and an applied research. Using stratified random non-relativistic sampling, 72 MS and PhD students of faculty of Psychology and Educational Sciences and Engineering of Ferdowsi University were selected as a sample. The tools used for collecting data were standard questionnaire (maximizing scale by Schwartz et al 2002) and HCI browser. The results showed that regardless of the personality types (maximizer and satisfier) and only by regarding of the type of search, you cannot say a definitive statement about choice overload theory. Considering two variables of personality and search type, a significant difference between satisfaction of two types personality from the number of retrieved results were observed.This means that maximizers are, in both special and general search, more satisfied from small results than large results (choice overload). But satisfiers, in special search, the number of retrieved results had no effect on the satisfaction of them (the non-occurrence of choice overload). Also in satisfiers, in general search results, there was a significant difference between satisfaction from the small and large retrieved results. However, according to their personality and serendipity theory, with increasing the retrieved results, not only choice overload did not occur, but satisfaction of them was more. Hence we can the importance of two factors: the type of search and personality as modulators of choice overload. In general both personality types were satisfied with the speed of retrieve of results in Google search engine.
Machine summary:
امـا بـا بررسـي پژوهش هــاي انجام شــده مشــاهده شــده کــه برخــي از کاربــران از نتايــج بازيابي شــده در موتــور جسـت وجوي «گـوگل » کـه شـامل تعـداد زيـادي بازيابـي اسـت ، رضايـت ندارنـد (Jansen, Spink & Saracevic 2000; Savoy & Picard 2001; Chowdhury & Soboroff 2002; Nachmias & Gilad ٢٠٠٥ Laurie ;٢٠٠٤ Pokorny ;٢٠٠٢).
در مواجهـه بـا نظريـۀ اضافه بـار انتخـاب در متـون مختلـف مي تـوان دريافـت کــه شــايد علــت نارضايتــي کاربــران هنــگام مواجهــه بــا گزينه هــاي زيــاد در «گــوگل » در رفتــار اطلاع يابــي ، زمان برتربــودن فراينــد «جســت وجو- بازيابي -انتخــاب »، احســاس پشــيماني بــراي بررســي نکردن همــۀ گزينه هــا و به دنبــال آن احســاس پشــيماني از گزينــۀ انتخابــي ، بي ربط بــودن نتايــج ارائه شــده توســط «گــوگل »، و احســاس ســردرگمي ناشــي از اضافه بــار شــناختي باشــد.
بـا توجـه بـه آنچـه مطـرح شـد، بررسـي رضايـت و يـا ناخشـنودي کاربــران هنــگام مواجهــه بــا نتايــج بازيابي شــدة موتــور جســت وجوي «گــوگل » مســئلۀ اصلــي پژوهــش جــاري در راســتاي فهــم ايــن موضــوع اســت کــه بــا درنظرگرفتــن دو عامــل ذکرشــده (نــوع جســت وجو و تيــپ شــخصيتي افــراد)، آيــا تعــداد زيــاد نتايــج بازيابي شــده در موتــور جســت وجوي «گــوگل » رضايــت کاربــر را بــه دنبــال خواهــد داشــت ؟ بــا روشــن شــدن دقيــق ابعــاد گوناگــون ايــن مســئله متخصصــان حــوزة علــم اطلاعــات و دانش شناسـي مي تواننـد به عنـوان واسـط کاربـران و اطلاعـات موجـود در موتورهـاي جسـت وجو بــه طراحــان ايــن موتورهــا، پايگاه هــاي اطلاعاتــي ، و نيــز وب ســايت هاي کتابخانــه اي در طراحــي هرچـه کارآمدتـر يـاري رسـانند و در نهايـت ، موجـب رضايـت بيشـتر کاربـران هنـگام اسـتفاده از اطلاعـات موجـود باشـند.