Abstract:
پیامدهای زیانبار زیست محیطی سدها در بیشتر نقاط کشور امروزه تبدیل به یکی از مسائل بحث برانگیز در محافل مختلف شده است. هدف این بررسی و نوشتارمقاله ارزشگذاری پیامدهای زیست محیطی بالابردن دیوار سد اکباتان همدان که در سال 1386 به بهره برداری رسید میباشد. پیامدهای زیست محیطی این سد بر حسب شرایط ویژه جغرافیایی آن ناحیه بیشتر در پایین دست آشکار شده است. داده های تحقیق با استفاده از پیمایش میدانی و از راه تکمیل پرسشنامه از 212 خانوار شهری همدان در سال1392 جمعآوری شد. به منظور بررسی پیامدهای زیست محیطی بالابردن دیوار سد از روش آزمون انتخاب بر پایه ترجیحهای اظهار شده و برای برآورد از الگوهای لاجیت شرطی و آشیانهای استفاده شد. بر پایه نتایج میانگین تمایل نهایی پرداخت برای ویژگیهای زیست محیطی گردش و تفرج ، چشم انداز، تنوع گونه ای و حفاظت منابع طبیعی به ترتیب 10626، 11440، 13738 و 16776 ریال در ماه محاسبه شد. کل تمایل به پرداخت خانوارهای شهری برای احیاء و حفاظت پایین دست سد به حدی که شرایط زمان پیش از بالابردن دیوار سد محقق شود برابر 3/118 میلیارد ریال در سال به دست آمد.
Adverse environmental impacts of dams in the country have became the one of the most controversial issues in various communities. This paper aims to value environmental impacts of Hamden's Ekbatan dam which was implemented in 2007. Environmental impacts of the dam in terms of its specific geographic conditions are evident in the downstream region. The data for this research was collected by using field operation through completing questionnaires with 212 urban households in Hamedan in 2013. For valuing environmental impacts, choice experiment approach was used on the base of stated preferences and two econometric models including conditional and nested logit models. The average marginal willingness to pay for environmental attributes: outdoor recreation, beauty, biodiversity and natural resources conservation were obtained as 10,626, 11,440, 13,738 and 16,776 Rials per month respectively. In order to achieve to the time prior of dam construction, willingness to pay of total urban households to restoring and protection of Ekbatan dam downstream area, was calculated about 118.3 billion Rials per year.
Machine summary:
به منظور بررسی پیامدهای زیست محیطی بالابردن دیوار سد از روش آزمون انتخاب بر پایه ترجیح های اظهار شده و برای برآورد از الگوهای لاجیت شرطی و آشیانه ای استفاده شد.
در ایران نیز بررسی های اندکی در این زمینه ها صورت گرفته است که از آن جمله می توان به ارزش گذاری زیست محیطی رودخانه زرینه رود (ماجد، ١٣٩١) و رودخانه زایندهرود (کرمی ، ١٣٩١؛ نیکویی و زیبایی ، ١٣٩١) اشاره کرد.
جدول (١) ویژگی ها و سطوح مورد استفاده در آزمون انتخاب ویژگی شمار سطوح تعریف سطوح بازدید از منطقه بطور اتفاقی وعبوری بوم گردشگری ٣ سطح بازدید برنامه ریزی شده بازدید مشابه پیش از بالابردن سد وضعیت موجود زیبایی و چشم انداز ٣ سطح وضعیت مناسب وضعیت پیش از بالابردن سد وضعیت موجود تنوع گونه ای ٣ سطح وضعیت مناسب وضعیت پیش از بالابردن سد وضعیت موجود حفاظت منابع طبیعی ٣ سطح وضعیت مناسب وضعیت پیش از بالابردن سد قیمت ٤سطح صفر، ٥٠٠٠، ١٠٠٠٠ و ١٥٠٠٠ ریال مأخذ: یافته های تحقیق در بررسی های صورتگرفته در اقتصاد محیط زیست با روشآزمون انتخاب، شمار مجموعه انتخابها در هر پرسشنامه بین ٤ تا ١٦ مجموعه و شمار گزینه ها در هر مجموعه انتخاب بین دو تا هفت گزینه پیشنهاد می شود.
Application of the contingent valuation method in a developing country: A case study of the Yusufeli Dam in northeast Turkey, Water Science and Technology ,62(1) :99-105.
Environmental and livelihood impacts of dams: common lessons across development gradients that challenge sustainability, International Journal of River Basin Management, 10(1):1-20.
River systems as providers of goods and services: a basis for comparing desired and undesired effects of large dam projects, Environmental Management, 29(5): 598–609.