Abstract:
نقد فمینیستی،بخشی از گفتمان فمینیسم است که در پی تجدیدنظر در معیارهای نقد و ایجاد سنتی زنانه در ادبیات است. بررسی نقدهای فمینیستی نشریات تخصصی،میتواند نقش مهمّی در شناسایی مسیر این گرایش در ادبیات کودک و نوجوان و تبیین نقاط قوّت و ضعف نقد و نظریهی فمینیستی در آراء منتقدان داشته باشد. در این مقاله،در ضمن پژوهشی کیفی و با روش توصیفی و تحلیل محتوای قیاسی استقرایی، مقالاتی که در فاصله ی سال های 1376تا1393 در کتاب ماه کودک و نوجوان با رویکردی فمینیستی نقد شدهاند؛بررسی می شود وتلاش می شود نمایی از وضعیّت نقدهای فمینیستی در این نشریه به تصویر کشیده شود. در مجموع،از میان 1073 مقاله، 27 مقاله با این رویکرد نقد شده اند. زمان،به لحاظ کمّی و کیفی بر نقدها تأثیرگذار بوده است. منتقدان زن پرکارترند. پرکاربردترین مولفه های فمینیستی برگرفته از گرایش های لیبرال و تاحدی رادیکال هستند. گرایش به نقد انگلیسی-آمریکایی بیش از دیگر گرایشها است. پرتکرارترین مضمون،نقد مردسالاری و جنبههای آن است. برگزیدن عنوان و مقدمهی مناسب برای بحث ،توجه به نام و تصویر روی جلد اثر ، دسته بندی موضوعی و در نهایت نتیجهگیری همسو با اهداف و ارائهی پیشنهاد به مخاطبان و نویسندگان آثار خلاقه از نقاط قوت نقدها است.بی توجهی به نظریههای نقد فمینیستی ادبیات کودک،عدم استناد به رویکردهای فمینیستی در تحلیل آثار، عدم ارجاع به متن خلاقه برای تائید مباحث نظری،سود نجستن از منابع دست اوّل و پرداختن به موضوعات نامرتبط با موضوع اصلی از عمدهترین اشکالاتی است که در مقالات دیده می شود.
Feminist literary criticism seeks to revision classical criteria of criticism and literature history, and create feminine tradition in literature. Studying feministic criticisms in specialized journals can play important role in clarifying the motion path of this criticism tendency in children and adolescent’s literature. In this study, by using a descriptive and qualitative method and a deductive-inductive content analysis method, the articles that have been criticized with a feminist approach between 1997 to 2014 in the Children &Young adult Quarterly Book Review, are examined to give an overview of the status of feminist criticism among published criticisms. The results show that out of 1073 articles, 27 articles were criticized with this approach. Time has influenced criticism quantitatively and qualitatively. Female critics are more prolific. The most widely used feminist components are derived from liberal and somewhat radical tendencies. Critic’s tendency to English-American literary criticism is more than other tendencies. Choosing the right title and introduction to the discussion, paying attention to the name and picture on the cover and presenting a feminist critique, thematic categorization, concluding in line with the objectives and presenting suggestion to the audience and authors of creative works are the strength points of the journal's feminist criticism. Disregard for feminist criticism theories, especially feminist criticism of children's literature, lacking reference to feminist approaches in the analysis of works, lack of reference to the creative text, to support theoretical discussions, using secondhand feminist sources, Addressing issues unrelated to the main topic, are the main drawbacks of essays.
Machine summary:
در حوزه نقـد ادبیـات ، فمینیسـت هـا در تلاشـند بگوینـد چگونـه مـتن ادبـی از نـابرابریهـا و اختلاف های شدید جنسی در یک فرهنگ حمایت کرده ، یا آنها را منعکس نمـوده ، و یـا بـه مبـارزه طلبیده است (حسن آبادی، ١٩:١٣٨١)؛ «نقد ادبی فمینیستی به بررسی کمبود کاراکترهای واقعـی زنـان در آثار نویسندگان مرد میپردازد و درعین حال ، استفاده زنـان از فرهنـگ مردسـالار را نیـز در نظـر میگیرد و نشان میدهد که زنان چگونه از فرهنگ مردسالار پیروی میکنند» (تمیزی، ١٣٧٩: ٤٥).
با بررسی این مقالات ، تلاش میشود بـه پرسـش هـای زیـر پاسـخ داده شـود: کـدام یـک از گرایش ها و نحله های فمینیسم و نقد فمینیستی بیشتر مورد توجه منتقدان است ؟ نقـدها بیشـتر نوشته منتقدان زنند یا مرد؟ پرتکرارترین مضامین به کاررفته در این نقـدها چیسـت ؟ در مجمـوع چه نقاط ضعف و قوتی در نقدهای فمینیستی این نشریه دیده میشود؟ ١-١- پیشینه پژوهش درباره مباحث نظری نقد فمینیستی و تصویر زنان در ادبیـات کـودک و نوجوانـان ، چنـدین رساله ، مقاله و کتاب نگاشته شده است ، اما در زمینه فرانقـد نشـریات کـودک، پـژوهش هـای انگشت شماری به چشم میخورد.
٣- نقدهای فمینیستی نشریه کتاب ماه کودک و نوجوان ٣-١- مجموع نقدهای فمینیستی نشریه از میان ١٠٧٣ مقاله نقد (که به نقد آثار داستانی، شـعر و تصـویرگری پرداختـه انـد) کـه در فاصله سال های ١٣٧٦ تا ١٣٩٣ در٢٠٠ شـماره نشـریه کتـاب مـاه کـودک و نوجـوان چـاپ شده است ، ٢٧ مقاله به شکل صریح یا ضمنی به نقد فمینیسـتی آثـار پرداختـه انـد کـه ایـن تعداد ٢/٥١ درصد از کل مقالات را شامل میشود.