Abstract:
در پژوهش حاضر به ارزیابی توانمندی مناطق تولید دانههای روغنی، واحدهای استحصال روغن خام از دانههای روغنی و تصفیه روغن خام خوراکی در سال 1390 پرداخته شد. لذا، با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها (DEA)، ابتدا انواع کارایی برای هر سطح از زنجیره تامین روغن نباتی محاسبه شد. سپس با به کارگیری روشهای مختلف مبتنی بر DEA، واحدهای کارا در هر سطح رتبهبندی و پس از مقایسه و تحلیل نتایج، بهترین روش رتبهبندی انتخاب شد. تحلیل نتایج بهدست آمده در روشهای مختلف نشان میدهد، روش اندرسون و پیترسون از اعتبار پایینتری نسبت به روش کارایی متقاطع برخوردار است. نتایج محاسبه کارایی فنی نشان داد، پتانسیل افزایش تولید در سطوح اول و دوم زنجیره تامین روغننباتی وجود دارد. همچنین در عدم کاراییهای اقتصادی، سهم کارایی تخصیصی در هر سطح بیشتر است. تقویت سودآوری در تمام سطوح زنجیره تامین و افزایش بهرهوری در بخش تولید دانههای روغنی به دلیل کاهش قیمت تمام شده میتواند سبب افزایش جذابیت تولید در داخل کشور و کاهش وابستگی به واردات شود.
In the current study attempted to evaluated performance for oilseed producer provimces , oil crude extraction units and refinery plants in year 2011. Efficiency measured by data envelopment analysis (DEA) models. Then by using various methods based on DEA, efficient units were ranked and were selected one of them as the best method for ranking. Analysis of the results obtained from different ways were showed that anderson - peterson method has lower reliability rather than cross efficiency method. The technical efficiency results showed that there is the potential for increased production in the first and second levels of the supply chain of vegetable oil. Also in the lack of economic efficiency, allocative efficiency has the higher contribution. Profitability reinforcement in the all levels of supply chain and productivity increas ment in the oilseed production sector due to lower cost can incease the domestic production attractiveness and decrease dependency of import.
Machine summary:
جدول (٢) نتایج محاسبه کارایی فنی، تخصیصی و اقتصادی مناطق تولیدی دانه روغنی در سال ١٣٩٠ (به تصویر صفحه رجوع شود) منبع : یافته های تحقیق نتایج رتبه بندی واحدهای کارا از طریق روش های مختلف گویای تفاوت اساسی در نتایج مدل اندرسون و پیترسون و کارایی متقاطع است (جدول ٣).
جدول (٣) نتایج رتبه بندی مناطق تولیدی دانه روغنی بر اساس کارایی فنی در سال ١٣٩٠ (به تصویر صفحه رجوع شود) منبع : یافته های تحقیق لیکن عملکرد به ازای واحد سطح در رتبه دهم قرار گرفته است .
ستون دوم از این جدول ، بیانگر سهم هر بنگاه از تولید روغن خام در داده های مورد بررسی است و بر این اساس واحدهای روغن کشی به منظور مقایسه نتایج محاسبه کارایی به سه گروه عمده با میانگین سهمی حدود ٣٣/٢، ٨/٨ و ١/٢ درصد تقسیم بندی شدند.
ستون دوم از این جدول ، بیانگر سهم هر بنگاه از تولید روغن نباتی آماده طبخ در داده های مورد بررسی است و بر این اساس واحدهای تصفیه روغن خام به منظور مقایسه نتایج محاسبه کارایی به چهار گروه عمده با میانگین سهمی حدود ٣٤/٣، ٩/٨، ٣/٥ و ٠/٥٥درصد تقسیم بندی شدند.
جدول ٧) نتایج رتبه بندی کارخانه های تصفیه روغن خام بر اساس کارایی در سال ١٣٩٠ (به تصویر صفحه رجوع شود) منبع : یافته های تحقیق نتیجه گیری و پیشنهادها در این پژوهش از متدولوژی تحلیل پوششی داده ها به عنوان ابزاری مناسب در ارزیابی توانمندی استان های تولیدکننده دانه روغنی (هر استان به عنوان یک واحد تصمیم ساز)، واحدهای استحصال و تصفیه روغن خام در زنجیره تامین روغن نباتی استفاده شد.