Abstract:
پدیده تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالشهای زیست محیطی جهان است که با انتشار روزافزون گازهای گلخانهای بر سرعت آن افزوده شده است. از پیامدهای شناخته شده ناشی از تغییر اقلیم کاهش در میزان بارندگی است که بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار میهد. در مطالعه حاضر جهت بررسی تاثیر کاهش بارندگی بر عرضه و تجارت اقلام مهم تجاری، آمار و اطلاعات مربوطه از سازمان هواشناسی، فائو، آمار و وزارت جهاد کشاورزی در دوره زمانی 1390-1360 برای محصولات سیب، سیبزمینی، پسته و خرما به عنوان محصولات صادراتی و گندم، سویا و چای به عنوان محصولات وارداتی جمعآوری گردید. برای این منظور ابتدا توابع عرضه و تقاضای این محصولات با روش معادلات به ظاهر نامرتبط ( (SUREتخمین زده شد سپس برای تعیین میزان تاثیر کاهش بارندگی بر تولید و تجارت محصولات مربوطه توابع عرضه و تقاضا، میزان و ارزش صادرات و واردات و تراز تجاری کشاورزی در شش سناریو با استفاده از رویکرد شبیهسازی مونتکارلو در نرمافزار @Risk شبیهسازی شد. نتایج مطالعه نشان داد که با کاهش بارندگی عرضهی گندم بیشتر و سیب کمتر از سایر محصولات کاهش مییابد، در مورد تجارت نیز میزان و ارزش صادرتی سیبزمینی بیشترین واکنش و میزان ارزش واردتی سویا کمترین واکنش را به کاهش بارندگی از خود نشان دادند. همچنین تراز تجاری محصولات مربوطه منفی است و با کاهش بارندگی رشد منفی آن تشدید میشود. از این رو افزایش تولید در این بخش و صرفهجویی در مصرف نهاده آب توصیه میشود.
The problem of climate change is one of the important world's environmental challenges that its speed were grown by increasing in emissions of greenhouse gases. The decreasing in rainfall, which is known consequences of climate change, affects on agriculture sector. In this study, for investigation of impact of rainfall reduction on important product’s supply and trade, information were collected from Metrological Organization, FAO, Statistics Organization and Iranian Agricultural Organization in period 1390-1360 for apple, potato, pistachio and date as exported products, and wheat, soybean and tea as imported products. For this regard, the supply and demand functions were estimated for these products with utilization of seemingly unrelated regression, afterward, functions of supply and demand, the quantity and value of export and import and trade balance were simulated in six scenarios with @Risk software by using Monte Carlo simulation approach to determine the effect of rainfall reduction on production and trade. The study results showed that the supply of wheat more and apples less than other products were decreased by reduction of rainfall, and in trade sector the export quantity and value of potato and the import quantity and value of soybean were showed, respectively, the most and the least reactivations to reduction of rainfall. Also the trade balance of products was negative, and its negative growth was intensified by reduction of rainfall. Therefore, The increase in production in agriculture sector and conservation of water is recommended.
Machine summary:
تاثیر کاهش بارندگی بر تولید، صادرات و واردات اقلام اصلی تجارت خارجی محصولات کشاورزی ایران : به کارگیری رویکرد شبیه سازی مونت -کارلو 1 اسماعیل پیش بهار، پریا باقری، سمیرا نصیر شعیبی تاریخ دریافت :١٣٩٤/٠٧/١٩ تاریخ پذیرش :١٣٩٥/٠٣/١٠ چکیده پدیده تغییر اقلیم یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی جهان است که با انتشار روزافزون گازهای گلخانه ای بر سرعت آن افزوده شده است .
آن گاه برای تعیین میزان تاثیر کاهش بارندگی بر تولید و تجارت محصولات مربوطه توابع عرضه و تقاضا، میزان و ارزش صادرات و واردات و تراز تجاری کشاورزی در شش سناریو با استفاده از رویکرد شبیه سازی مونت کارلو در نرم افزار Risk@ شبیه سازی شد.
جدول (١) سهم صادرات و واردات اقلام مهم تجاری محصولات کشاورزی در دوره ٩٠-١٣٨٠ اقلام محصولات سهم مقدارصادراتی سهم ارزش صادراتی نسبت صادرات به تولید سیب 6/37 2/67 0/08 پسته 6/12 31/84 0/49 صادراتی سیب زمینی 5/39 1/23 0/03 خرما 4/74 2/86 0/11 سهم مقدار وارداتی سهم ارزش وارداتی نسبت واردات به تولید گندم 13/64 7/26 0/15 وارداتی چای 0/30 1/78 0/44 سویا 7/49 6/39 4/62 منبع : محاسبات نگارنده بنابر اطلاعات مستخرج از فائو از آنجایی که موضوع تغییرات آب و هوا در زندگی انسان ها نقش تعیین کننده و مهمی دارد، ادبیات گسترده ای در این زمینه به ویژه در سال های اخیر میتوان یافت با این وجود بیشتر مطالعاتی که در ایران صورت گرفته درباره بررسی روند اقلیمی با روش های گوناگون بوده است که نتایجشان نشان دهنده کاهش بارش و افزایش در میانگین دمایی بوده است که خود مبین وقوع اجتناب ناپذیر این پدیده و اثرگذاری آن روی بخش های گوناگون کشورمان به ویژه بخش کشاورزی میباشد.