ازدواج دختران در سنین پایین 1. وضعیت موجود و ابعاد مسئله Journal Article

براساس آخرین پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان که در سال 1394 منتشر شده است 47 درصد پاسخگویان مناسبتترین سن برای ازدواج دختران را 16 تا 20 سال و 39 درصد نیز 21 تا 25 سال دانسته اند. در سال های اخیر نیز بالاترین فراوانی ازدواج دختران در کشور در گروه سنی 15 تا 19 سال (با 196 هزار و 592 مورد) و گروه سنی 0 تا 24 سال(با 204 هزار و 202 مورد)ازدواج قرار دارد.همچنین در سال های 1391 تا 1395 از 4/9تا 5/6 درصد(حدود 40 هزار)از کل ازدواج های ثبت شده در کشور نیز در گروه سنی 10 تا 14 ساله قرار دارد. هرچند در این گروه سنی در کنار این آمار باید وجود آمار غیررسمی را نیز در نظر گرفت؛ ازدواج های ثبت نشدهای که عموما بین مهاجرین و اتباع غیرایرانی روی میدهد. اگرچه درخصوص مصداق ازدواج در سنین پایین اختلافنظر وجود دارد و برخی حتی ازدواجهای زیر 24 سال را نیز ازدواج در سنین پایین در نظر گرفته اند، با اینحال به طور کلی ازدواج زیر 18 سال و علی الخصوص 10 تا 14 سال برای دختران بهعنوان مصداق ازدواج در سنین پایین در نظر گرفته میشود. ازدواج در گروه سنی 10 تا 14 سال برحسب سن زوجه، اگرچه در تمام استانهای کشور مشاهده میشود، اما به صورت خاص در مناطق روستایی، عشایری و حاشیه شهرها متمرکز است. نسبت ازدواجهای این گروه سنی به کل ازدواجها نشان میدهد که نوع این استانها از نظر توسعه یافتگی و محروم بودن به گونه ای است که نمیتوان حکم واحد و یکسانی را درباره آنها صادر کرد. برای مثال استانهای محرومی چون کهگیلویهوبویراحمد و ایلام دارای رتبه بسیار پایین و استان آذربایجان شرقی و خراسان رضوی که توسعه یافته تر هستند رتبه بالاتری را در این موضوع بهخود اختصاص دادهاند. از همین رو به نظر میرسد نقش عامل فرهنگی در رتبه بندی استانهای مختلف در این موضوع بسیار پررنگ است. آمارهای ارائه شده طی پنج سال اخیر ازسوی سازمان ثبت احوال در مورد فاصله سنی زوجین در ازدواجهایی که زوجه در گروه سنی 10 تا 14 سال قرار دارد، نشان میدهد که بیشترین ازدواجهای ثبت شده با فاصله سنی 10 سال و کمتر بوده است. به عبارت دیگر، بیشترین ازدواجهای ثبت شدۀ دختران گروه سنی 14 سال و کمتر با پسران گروه سنی 20 تا 24 سال بوده است. بنابراین بهنظر میرسد جامعه هم از لحاظ بازه سنی یعنی بالای 10 سال و هم فاصله سنی 10 سال و کمتر نوعی سازوکار خودکنترلی در این موضوع را اعمال میکند.