Abstract:
چکیده
این پژوهش بر آن است تا با تحلیل پیامد‌های اقتصادی کارآفرینی و سفته بازی و تحلیل آنها از منظر آموزههای فقهی و اخلاق اسلامی و همچنین مقایسه نتایج آن ها، اثر پیروی از آموزههای اخلاق اسلامی در فعالیت های اقتصادی را بر رشد اقتصادی تحلیل نماید. برای این منظور با استفاده از روش پژوهش مبتنی بر متن و کاربرد نظریه بازی، ابتدا سه عقد محرم بیع غرری، مقامره و رهان با سه ضابطه: 1- وجود بازی حاصل جمع نامثبت، 2- وجود شروط رهن‌گذاری معین برای پاداش معین یا نامعین و 3- وجود قاعده برد و باخت، توصیف و تعریف شده است، که نتیجه نهایی آن، اکل مال به باطل و غیر اخلاقی است. آنگاه ادعا شده سفته بازی کوتاه مدت در مبادلات مالی به دلیل تأمین شروط سه گانه مذکور، می تواند دارای ماهیت رهان بوده و در نتیجه ناسازگار با اخلاق اسلامی تلقی شود.
در مقابل تحلیل رویکرد آموزههای دینی در توصیه به فعالیت های کارآفرینی نشان می دهد که این فعالیت‌ها و لوازم و مقدمات آن، از دیدگاه سودمندی اقتصادی و حاصل‌جمع مثبت آن، به عنوان عاملی برای رشد و شکوفایی اقتصاد جامعه محسوب شده و همزمان سازگار با اخلاق اسلامی است، به نحوی که نفی سفته بازی توام با تقویت و تأیید کارآفرینی، پایه بنیادی یک اقتصاد مولد خواهد بود. از این رو پیروی از اخلاق اسلامی در تأکید بر فعالیت های کارآفرینی به جای سفته‌بازی توسط بازیگران اقتصادی، دولت‌ها و سایر نهاد‌های اجتماعی، گامی مؤثر در تحقق رشد اقتصادی خواهد بود.
Abstract
In this research economic outcomes of a few speculative actions according to Islamic Jurisprudence, Islamic ethics and their results on economic growth by using content analysis method has been analyzed.
Within the research, short-run speculative contracts evaluated based on three criterias :1. Non-positive sum game 2.Certain amount 3. Rule of win/loss.
The results show that the short-run speculative transanction have to be rejected whereas entrepreneurship activities must be encouraged. This approach is consistent with Islamic ethics and leads to economic growth
Machine summary:
مقایسه تحلیلی سفته بازی و کارآفرینی از منظر اخلاق اسلامی و رشد اقتصادی محمد واعظ شهرام معینی مرتضی درخشان چکیده این پژوهش بر آن است تا با تحلیل پیامـدهـای اقتصـادی کـارآفرینی و سـفته بـازی و تحلیـل آنهـا از منظـر آموزههای فقهی و اخلاق اسلامی و همچنین مقایسه نتایج آن ها، اثر پیروی از آمـوزههـای اخـلاق اسـلامی در فعالیت های اقتصادی را بر رشد اقتصادی تحلیل نماید.
در مقابل تحلیل رویکرد آموزههای دینی در توصیه بـه فعالیـت هـای کـارآفرینی نشـان مـی دهـد کـه ایـن فعالیت ها و لوازم و مقدمات آن، از دیدگاه سودمندی اقتصادی و حاصل جمع مثبت آن، به عنوان عاملی برای رشـد و شکوفایی اقتصاد جامعه محسوب شده و همزمان سازگار با اخلاق اسلامی است ، به نحوی کـه نفـی سـفته بـازی توام با تقویت و تأیید کارآفرینی ، پایه بنیادی یک اقتصاد مولد خواهد بـود.
سؤال اصلی این است که پیگیری و پیروی از اخلاق و معارف اسلامی و دنبال کردن رویکـرد اقتصاد اسلامی در انتخاب نوع فعالیت های اقتصادی چه تأثیری بر انگیزه تولیدی و در نتیجه بر رشد اقتصادی خواهد داشت ؟ به طور ویژه سفته بازی کوتاه مدت همیشه بخشی از توجه و فعالیت سـرمایه گـذاران را بـه خود جلب کرده است .
در مجموع در مطالعات اسلامی به نظر می رسد صرف نظـر از سـفته بـازی تـوام بـا تبـانی و احتکار که از دید همگان ممنوع است ، منشأ اختلاف دربارة سفته بازی بین صاحب نظران بـه دو نکته «کنز کردن پول» و «غیر مولد بودن » (بلکه زیان بار بودن) این فعالیت ها باز می گردد.
(
, 
, 
)
