Abstract:
قرضالحسنه نوع خاصی از قرض است. اگرچه قرضالحـسنه از جـهت فقهی و حقوقی تحت عقد قرض مطرح میشود و همان احکام را دارد، تحقق آن شرایط خاصی دارد که آن را از دیگر موارد قرض جدا میکند. این شـرایط عـبارتند از نیازمند بودن وامگیرنده و انگیزههای معنوی و آخرتی قرضدهنده. تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا نقطه عطف قرضالحسنه در ایران بود. «گسترش قرضالحسنه از طریق جذب وجوه آزاد، اندوختهها، پساندازها، سپردهها و تجهیزات این منابع با هدف تامین شرایط و امکانات کار و سرمایهگذاری است» یکی از وظایف نظام بانکی است. در پژوهش حاضرضمن بیان برخی مبانی قرضالحسنه، تعاریف و مفاهیم پژوهش بیان گشته است. با تقسیمبندی پژوهشهای صورت گرفته در 5 دستهی مجزا، شرح فعالیت و نتایج آنها مورد بررسی قرار گرفت. در پایان براساس مطالعات صورت گرفته سعی بر آن شد که برخی از نقاطی که در بحث قرضالحسنه مغفول واقع شده است به اختصار بیان گردد. از جمله این نقاط، عدم سواد کافی فقهی نویسندگان، عدم توجه کافی به منابع اصلی اصول قرضالحسنه (اهل بیت و قرآن)، عدم توجه به نقاط ضعف موجود در ساختار بانکداری اسلامی کشور در رابطه با قرضالحسنه، وجود نگاه صرفا معیشتی به مسئله قرضالحسنه، عدم وجود پژوهشهای کمی در مقولهی قرضالحسنه، فقدان پژوهشهای متمرکز بر زیر ساختهای قرضالحسنه میباشد
Introduction: A special type of loan is Qard-alhasan. Although Gharzolhasaneh for legal and judicial duties comes as a contract, But the fulfillment of it, have certain conditions that separate it from other duties. Legislation of Qard-alhasan is turning point in Iranchr('39')s interest-free banking.
Statement of the problem: The goal of Qard-alhasan researched is, In order to introduce the under investigation field, In the Qard-alhasan field. In this research tries to explain some basics of Qard-alhasan, and express Definitions and concepts. In addition, by division the research in 5 separate categories, activities and the results were evaluated.
Results: Finally, based on studies, we try to discuss some of the features in Qard-alhasan field that had been neglected. Some of these points are, Lack of authors sufficient legal literacy, Insufficient attention to the main sources of Qard-alhasan (Ahlul Bayt), Lack of attention to weaknesses in the structure of Islamic banking in conjunction with Qard-alhasan, Just look livelihood to Qard-alhasan issue, Lack of sufficient quantitative research in the field of Qard-alhasan and Lack of research that focused on Qard-alhasan infrastructure.
Machine summary:
بطـور کلـي مطالعات گذشته در زمينه قرضالحسنه را مي توان در پنج دسته جاي داد: ١- صندوقهاي قرضالحسنه ٢- سپردههاي قرضالحسنه ٣- قرضالحسنه و نظام بانکي ٤- نقش قرض الحسنه در اقتصاد ٥- بانکهاي قرض الحسنه ٢-١- صندوق قرض الحسنه : عسگري و کميجاني مقاله اي را با عنوان تشـکليلات و عــملکرد صـندوقهـاي قـرضالحسـنه و جايگاه آنها در سيستم پولي و بانکي ايران ارائه کرده اند.
در اين مقاله براي رفع مشکل مزبور راهحلي پيشنهاد شده است ، بر اين اساس که همانند بانک مرکزي که نقش بانکها را ايفا، و با تدبير مالي آنها را در برابر خطرها ايمن مي کند و بـه مشـتريان بانکها و کل اقتصاد اطمينان و اعتمادمي دهد، براي صندوقهاي قرضالحسنه نيـز موسسـه مـادري زير نظر بانک مرکزي يا هر ارگان ديگري تعريـف و تاسـيس شـود و بـا اتخـاذ تـدابير ذيـل ، ضـمن محافظت از صندوقها در برابر بحرانها و خطرها، زمينه رشد و توسعه ي آنها فراهم آيـد.
محمـدجواد محقـق نيـا در مقالـه اي تحت عنوان "بررسي جايگاه قرضالحسنه در نظام بانکي جمهوري اسلامي ايران" فرضيه مقاله خـود را اين گونه بيان مي کند که ، هدف آن است که علي رغم جايگاه ويـژه قـرضالحسـنه در نظـام بـانکي بدون ربا، عملکرد ٢٥ ساله نظام بانکي جمهوري اسلامي نتوانسته ايـن هـدف را تـامين کنـد.
در اين مقاله پس از معرفي تأمين مالي خرد در بانک تجـاري بـه چالش هاي آن پرداخته و سپس در قالب نهادهاي قرضالحسنه به بحث تأمين مـالي خـرد پرداختـه شده است .