Abstract:
گسترش شهرنشینی نیازمند ایجاد پروژههای زیرساختی و زیربنایی و اجرای طرحهای توسعه شهری است که به دلیل محدودیتهای منابع درآمدی شهرداریها اجرای آنها همواره با چالشهای بسیاری مواجه بوده است. لذا این نهادهای عمومی نیازمند دستیابی به منابع تامین مالی جدیدی هستند که به آنها در انجام وظایف عمرانی خود کمک نماید. یکی از این شیوههای تامین مالی موجود صکوک اجاره میباشد که برای شکلگیری این بازار جدید مالی، شناسایی عوامل و تبیین انگیزههای طرفین عرضهکننده (شهرداریها) و تقاضاکننده (سرمایهگذاران) آن از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. هدف این مقاله تبیین عوامل انگیزشی هر دو جانب بازار میباشد. روش تحقیق مورد استفاده کتابخانهای، توصیفی و پیمایشی بوده است که برای انجام پیمایش از ابزارهای مصاحبه اکتشافی و مطالعه کتابخانهای جهت استخراج عوامل انگیزشی موثر بر بازار صکوک و توزیع پرسشنامه بین کارشناسان مالی شهرداری و تقاضاکنندگان بالقوه بازار صکوک جهت اولویتبندی این عوامل استفاده شدهاست. یافتههای تحقیق با استفاده از تکنیک سلسله مراتب فازی، نشان میدهد که عوامل انگیزشی طرف عرضه به ترتیب اولویت عبارتند از: فروش کامل اوراق، اعتماد به شرکتهای تأمین سرمایه، آزادی عمل در مصرف وجوه، مالیات بر اوراق، هزینه بیمه دارایی، مشخص بودن ضوابط تعیین و ارزشگذاری داراییها، مکانیسم قیمتگذاری اوراق، نوآوری در طراحی اوراق و فرآیند بوروکراسی میباشد همچنین عوامل انگیزشی طرف تقاضا، به ترتیب اولویت عبارتند از: بازدهی صکوک نسبت به سایر اوراق، نقد شوندگی، فرهنگسازی در جهت توسعه بازار، سررسید اوراق، ریسک قانونی، شفافیت و رقابت، اعتماد به ناشر، نوع دارایی موضوع اوراق، روش قیمتگذاری اوراق (ثابت یا شناور) میباشد. لذا در صورت توجه به این عوامل میتوان بازار صکوک اجاره را برای شهرداریها راهاندازی کرد.
Sukuk is an islamic financing that can move social savings to economic producing section as city economic. Establishment of the sukuk market needs to motivation factors. For forming of the new financing market, recognition of factors and explanation of supplier and demander incentives are important. In this paper, researchers pay attention to the motivation factors. Methodology of the research is documentary, descriptive and survey. The survey instrument is exploratory interviews for extraction of the motivational factors affecting the sukuk market. Then questionnaires are distributed to potential suppliers and demanders. Analysis technique is the fuzzy analytical hierarchy process. Motivational factors on the supply side in order of preference are: sales of all sukuk, trust to financing company, freedom in the use of funds, tax on sukuk, the cost of assets insurance, criteria for determining and valuing assets, mechanism of sukuk pricing, innovation in sukuk design and bureaucratic process. Also motivational factors on the demand side, in order of preference are: sukuk yields than other bonds, liquidity, culture in order to develop the market, maturity of sukuk, legal risk, transparency and competition, trust publisher, type assets papers, method of sukuk pricing (fixed or floating)
Machine summary:
روش تحقيق مورد استفاده کتابخانه اي، توصيفي و پيمايشي بوده اسـت کـه بـراي انجام پيمايش از ابزارهاي مصاحبه اکتشافي و مطالعه کتابخانه اي جهت استخراج عوامل انگيزشـي مـوثر بـر بازار صکوک و توزيع پرسش نامه بين کارشناسان مالي شهرداري و تقاضاکنندگان بالقوه بـازار صـکوک جهـت اولويت بندي اين عوامل استفاده شده است .
يافته هاي تحقيق با استفاده از تکنيک سلسله مراتب فـازي، نشـان ميدهد که عوامل انگيزشي طرف عرضه به ترتيب اولويت عبارتند از: فروش کامل اوراق ، اعتماد به شرکت هاي تأمين سرمايه ، آزادي عمل در مصرف وجوه ، ماليات بر اوراق ، هزينه بيمـه دارايـي، مشـخص بـودن ضـوابط تعيين و ارزش گذاري داراييها، مکانيسم قيمت گذاري اوراق ، نوآوري در طراحـي اوراق و فرآينـد بوروکراسـي ميباشد همچنين عوامل انگيزشي طرف تقاضا، به ترتيب اولويت عبارتند از: بازدهي صکوک نسـبت بـه سـاير اوراق ، نقد شوندگي، فرهنگ سازي در جهت توسعه بازار، سررسيد اوراق ، ريسـک قـانوني، شـفافيت و رقابـت ، اعتماد به ناشر، نوع دارايي موضوع اوراق ، روش قيمت گذاري اوراق (ثابت يا شناور) مـيباشـد.
تبيين عوامل انگيزشي مؤثر برطرف عرضه براساس يافته هاي حاصل از مصاحبه هاي اکتشافي با کارشناسان مالي شهرداري و شرکت هاي تأمين سرمايه به عنوان عوامل اجرايي منتشرکننده صکوک و همچنين مطالعات کتابخانه اي، ايـن عوامـل ، عرضه صکوک را تحت تأثير قرار ميدهند که در سه دسته هزينه ها، مزايا و مخاطرات تقسـيم بنـدي ميشوند: جدول شماره ٢: طبقه بندي عوامل انگيزشي مؤثر برطرف عرضه صکوک اجاره از طرف شهرداري (رجوع شود به تصویر صفحه ) ٢-١-١ هزينه انتشار اوراق صکوک اجاره ١-ماليات يکي از عوامل انگيزشي مؤثر برجانب عرضه ، جهت انتخاب صکوک هزينـه کمتـر ايـن روش تـأمين مالي نسبت به ساير روش هاي موجود ميباشد لذا در صورت وضع ماليات برانتشار اوراق اجاره بدليل افزايش هزينه تأمين مالي باني، استقبال از اين روش نيز کاهش خواهد يافت .