Abstract:
از دیدگاه ساختمانی گسلها شاخص فعالیتهای تکتونیکی و تحول لندفرمهای سطح زمین در یک منطقه میباشند. آثار و شواهد لندفرمی این تغییر و تحول در ناهنجاری پدیدههای ژئومورفیک، به میراث باقیماندهاند. با تحلیل مدلهای رقومی ارتفاعی (DEMs)، امکان کمّی سازی اثرات فرایندهای تکتونیکی بر روی لندفرمهای تحول یافته، فراهم میگردد. روشتحقیق مبتنی بر روشهای ژئومورفومتری و بهرهگیری از قابلیتهای تحلیلی نرم افزار TecDEM2. 0 جهت تحلیل مورفوتکتونیکی حوضههای آبریز محدوده سامانه گسلی قم-زفره (QZFS) میباشد. محدوده مورد مطاله شامل حوضههای آبریز دامنههای کوه کرکس واقع در بخش میانی زون QZFS میباشد که اساسا این ناحیه به دلیل داشتن شرایط ناپایدار و تغییرات زیاد مورفوتکتونیکی برای مطالعه انتخاب گردیده است. هدف از این تحقیق ارائه یک مدل مورفومتریک جهت تعیین حوضههای آبریز حساس به فرایندهای مورفوتکتونیکی است. نقشههای مورفوتکتونیکی تهیه شده در نرم افزار TecDEM، اساسا بطور غیر مستقیم وضعیت هیدرودینامیکی و هیدروژئومورفولوژی حوضههای آبریز مورد مطالعه را بیان میکند. از متغیرهای اصلی مورد بررسی میتوان به شاخصهای انتگرال هیپسومتری (Hi)، شیب نرمال (Ksn)، تقعر (q) و شاخص هک (SL) اشاره نمود. مولفههای موردبررسی در این تحقیق با استفاده از مدل رقومی ارتفاع (DEM)، استخراج و با استفاده از رتبه بندی آبراههای به روش استرالر (1975)، علاوه بر شناسایی میزان فعالیتهای تکتونیکی ناشی از گسلهای اصلی هر حوضه، میزان نسبی بالاآمدگی تکتونیکی حوضهها نیز محاسبه و ارائه گردیده است. براساس نتایج تحقیق، پایین بودن مقادیر شاخصهای تقعر از 2/0تا 89/0 و بالا بودن مقادیر شاخص حداکثر شیب 1/112 تا 57/192 درصد دلالت بر وجود فعالیتهای تکتونیکی غیر همسان در بخشهای مختلف کوهستان کرکس است. همینطور نرخ بالاآمدگی تکتونیکی در برخی حوضهها (در بخش شرقی) 5/2 و در برخی حوضهها (در بخش غربی) 55/0 میلیمتر در سال برآورد گردیده است. از طرفی، پس از بررسیهای میدانی و شواهد مورفوتکتونیکی نظیر وجود درههای خطی و پرتگاه خط گسلی در حوضه های: سرسخت، طامه و اوره، پشتههای مسدودکننده در امتداد آبراهههای اوره و طامه، جابهجایی راس مخروط افکنهها و آبراهههای موجود در بخش شرقی کوهستان کرکس ناشی از فعالیت گسل معکوس و امتدادلغز نطنز (از گسلهای اصلی و تاثیر گذار زون گسلی قم-زفره)، ارزیابی گردید. از نتایج دیگر این تحقیق ارزیابی مناسب قابلیت تحلیلی و محاسباتی نرم افزار TecDEM در اثبات فعالیتهای تکتونیکی در منطقه موردمطالعه میباشد. * نویسنده مسئول، آدرس ایمیل: hkamrani@ut. ac. ir، شماره تماس: 09126588079 [1] - Tectonics Digital Elavation Model.
Today, along with morphometric and distance-based methods based on the use of satellite imagery and digital elevation model (DEM), several algorithms have been developed to evaluate tectonic activities in the form of land-based software applications. This includes TecDEM software. (Shahzad and Golghoun, 2011). The purpose of the present study was to investigate the morphotectonic analysis of the catchment areas of the Karkas Mountains by using TecDEM-based geomorphic components and analyzing the digital elevation model and field evidence from the analysis of morphotectonic data. In this research, we tried to study the geomorphometric methods and comparative analysis of geomorphic phenomena in catchment areas. The effect of each of these basins on the tectonic movements of Qom-Zefreh's fault system by quantifying landform phenomena using the features of the single program, Check and evaluate. Concerning the right-angled motion of the right-strike motion components along with the vertical components of the fault system (QZFS), is the study of the research problem, have the surface dynamics and catchment areas in the studied area been uniformly affected by the tectonic processes of this system? On the other hand, have the changes of the pattern tectonic processes have affected the hydrogeomorphological model of catchment areas? Therefore, in this research, using the basic principles of geomorphic tectonics, the adaptation of land surface changes to changes in their shaping processes has been investigated.
Machine summary:
0 پردازش اطلاعات تجزيه و تحليل داده ها نتايج و خروجي ها Results Analyze Process ايجاد شبکه جهت پر کردن حفرات تحليل فضايي جريان به روش DEM ترسيم نيمرخ آبراهه ها تحليل حوضه هاي آبريز ترسيم نقشه ها ترسيم نيمرخ ها گزارشات توصيفي Spatial Statistics DEM Filling )D8( محاسبه عدم نقشه هم مبنا نيمرخ تحليلي تعيين مساحت نقاط شکست شيب داراي رتبه هاي ٢ تقارن حوضه Isobase Map آبراهه ها جزئيات آماري انتخاب و ترسيم محاسبه سط وح Area Knickpoints و ٣براميبنناقشه هم شاxخdeص I)(T- نقشه برش تحليل شاخص جداول توصيفي Contributing ارتفاعي هک )SL( محاسبه کامل استخراج و رتبه Isobase Map محاسبه انتگرال Incision Map بندي آبراهه ها وشاخصهاي شيب و هيپسومتري )Hi( تقعر محاسبه حداقل و تعيين تعداد آبراهه ها در هر حداکثر ارتفاع براي نقشه تراکم شبکه رتبه محاسبه شاخص نقشه برش عمودي زهکشي هک )SL( Incision Map استخراج مرز نقشه برش هاي حوضه هاي آبريز تعيين تراکم عمودي زهکشي نقشه عدم تقارن تعيين بريدگي حوضه هاي عمودي Vertical Dissections شکل ۲: فلوچارت مراحل انجام محاسبات شاخص هاي ژئومورفيک و تهيه نقشه هاي مربوطه در برنامه الحاقي TecDEM٢٠ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 - Incision 2 - Isobase 3 - Concavity index ۴ - Steepness index در پايان به منظور تحليل نتايج حاصل از يافته هاي پژوهش ، با استخراج ويژگي هاي زمين شناسي و ليتولوژي منطقه از نقشه هاي رقومي زمين شناسي به مقياس ۱:۱۰۰۰۰۰، نقشه موقعيت گسل ها و انطباق داده هاي مذکور با شواهد مورفوتکتونيک حاصل از مطالعات ميداني ، صحت داده هاي فوق موردسنجش قرار گرفت .