Abstract:
این پژوهش پس از مطالعه آراء قائلین به رسم‌المصحف و رسم‌الاملاء و بررسی چگونگی مواجهه ایندو نظر با یکدیگر، با روشی توصیفی- تحلیلی و با هدف کشف مبانی و معیارهای آراء مطرح شده پیرامون توقیفی بودن و اجتهادی بودن رسم‌الخط قرآنی به نگارش در آمده است. اهمیت رسم و ضبط قرآن از طرفی و بررسی و نقد ادله قائلین به توقیفی یا اجتهادی بودن رسم‌المصحف، موجب این سؤال شد که دو گروه مورد بحث با کدام مبانی و ادله به بیان دیدگاه می‌پردازند؟ و نظر برگزیده کدام است؟ اعتقاد به توقیفی یا اجتهادی بودن رسم‌المصحف قرآن یکی از مسائل مهم در حوزه مطالعات علوم قرآنی است. قائلین به توقیفی بودن رسم‌المصحف، هرگونه تغییری در نحوۀ نگارش مصاحف قرآنی را غیر مجاز و به مثابه تحریف در الفاظ قرآن می‌دانند و برای این منظور به بیان ادلّه استناد می‌جویند. در مقابل، نظریه اجتهادی بودن رسم‌الخط قرآنی مطرح است که به منظور تسهیل در امر قرائت غیر عرب زبان‌ها و به ویژه برای نوآموزان، تغییر در رسم‌المصحف را جایز می‌دانند و نگارش قرآن براساس رسم قیاسی (رسم‌الاملاء) را پیشنهاد می‌کنند. بررسی مبانی نظری و نقد و تحلیل ادله مطرح شده بیانگر عدم حجیت توقیفی بودن رسم مصحف و جواز تبعیت از قیاس در نگارش قرآن است که ضمن تحلیل تفاوت‌های موجود در رسم المصحف و رسم الاملای متداول و تبیین نقاط ضعف و قوّت هریک از آنها، رسم قیاسی را قول راجح می‌داند.
Abstract This study has been written after studying the opinions of those who believe in the Qur'an and the alphabet and examining how these two opinions interact with each other, in a descriptive-analytical manner with the aim of discovering the principles and criteria of the opinions about the confiscation and ijtihad of the Qur'anic script. The importance of drawing and recording the Qur'an, on the other hand, and examining and criticizing the arguments of those who believe in the seizure or ijtihad of the Qur'anic tradition, raised the question of what principles and arguments the two groups in question express their views on? And what is the preferred opinion? Belief in the confiscation or ijtihad of the Qur'anic Qur'an is one of the most important issues in the field of Qur'anic studies. Those who believe in the prohibition of the Mus'haf tradition consider any change in the way the Qur'anic Mus'hafs are written as unauthorized and as a distortion of the words of the Qur'an, and for this purpose, they cite evidence. In contrast, there is the theory of ijtihad of the Qur'anic script, which in order to facilitate the reading of non-Arabic languages, especially for beginners, allows a change in the script and suggests writing the Qur'an based on the deductive pattern. Examining the theoretical foundations and criticizing and analyzing the arguments presented shows the lack of authenticity of the confiscation of the Mus'haf tradition
Machine summary:
در این میان اگرچه اکثر مسلمانان آیات قرآن را حفظ میکردند اما برخی نیز آیات را با وسایل و ابزار آن روز مینوشتند و نگهداری میکردند بنابراین می‌توان گفت که تاریخ کتابت قرآن کریم، با تاریخ نزول تدریجی آن همراه بوده و انجام امر مهم کتابت، تحت نظارت پیامبر اکرم (ص) از همان صدر اسلام آغاز شده و همواره از اهمیت بالایی در میان مسلمانان برخوردار بوده‌است تا جایی که دانش مجزایی برای بررسی تاريخ و چگونگى رسم الخط و نگارش مصحف وضع شده‌‌است دانش رسم‌الخط، دانشی است که از ديرباز تاکنون مورد توجه قرآن‌شناسان، دانشمندان ادبيات عرب و قرآن‌پژوهان بوده‌است و در ميان شاخه‌هاى مختلف علوم قرآنى از جايگاه ويژه‌اى برخوردار است.
مهم‌ترین مباحث مطرح شده در حیطه رسم و ضبط قرآن کریم بحث از توقیفی بودن یا اجتهادی بودن رسم‌الخط مصحف است؛ به این معنا که آيا رسم‌الخط قرآن مبتنی بر وحی و امری توفيقى است و ما بايد در هر دوره‌ای بدون تصرف در نحوۀ نگارش الفاظ از آن تبعیت كنيم و يا اینکه مى‌توان تابع قياس‌ها و قواعد نحوى و صرفى كه در دوره‌هاى بعدى به وجود آمده‌اند بود به بیان دیگر آیا می‌توان رسم‌الخط را اجتهادی دانست یا خیر.
(
, 
, 
)
