Abstract:
یکی از مهمترین مساله در تاریخ افغانستان قدیم چگونگی حضور پررونق امپراطوری هخامنشی در باختر و نواحی آن میباشد، در نزد مورخان هنوز به صورت روشنتر این موضوع توضیح نشده است. از سوی دیگر، در این اواخر یافتههای باستانشناسان نیز مساله را به صورت دقیق به اثبات نرساندند، در همه حال در جریان مطالعات و تحقیقات خویش و گاهی هم در زمان تدریس به این پرسش روبرو میشدم که آیا هخامنشیان در باختر و نواحی آن حاکمیت داشتند؟ و حضور آنان چگونه بوده است؟ از همینرو، این مقاله در جستجو آن است تا نشان دهد که نسبت به مطالعات منابع تاریخی حاکمیت هخامنشیان و توجه آنان به باختر زمین تا چه حد برایشان اهمیت داشته است. اهداف نهفته در این مقاله نشان دهنده روابط میان امپراتوری هخامنشی و باختر میباشد. در نتجیه مشخص گردید که باختر و نواحی آن جزیی از قلمرو هخامنشی بوده و در طول دوران حکومت هخامنشی چندین بار این محل به دست حاکمان آن امپراتوری فتح شده است.
Machine summary:
کورش بعد از پیروزی در این جنگها توانست در امتداد رود سیحون شهرها و قلعههای مستحکم بسازد، که نمونههای در اطراف باختر به اساس تحقیقات باستانشناسان مشخص شده است، مانند دیوارهای اطراف شهر بلخ و آنسوی رود سیحون است، کوروش توانست قلمرو مادی را که تا اینحا ادامه داشت، اما پیوسته در حال جنگ با اقوام گونه گون بودند، امن و آباد سازد، به این اساس ایران ویج سرزمین مادر آریاییها در محدوده قلمرو شاهان هخامنشی قرار گرفت.
با آنکه باختر تحت حاکمیت هخامنشیها بود، اما مردم و حکومت محلی باختر سالانه در حدود ۳۶۰ تلند نقره به صفت مالیه میپرداختند و نیز در زمان ضرورت یک تعداد عساکر خویش را بطور کمک در اختیار شاهان هخامنشی قرار میدادند (عثمانی، ۱۳۹۳: ۹۴)، نظر به روایات تاریخ زمانی که اسکندر به قدرت رسید، داریوش سوم حاکمیت و تخت هخامنشیها را به دست گرفت و باختر توسط شخصی به نام باگورس اداره میگردید.
اما در زمینه قتل داریوش اختلافنظر وجود دارد، برخی از مورخان نوشتند که داریوش توسط یکی از فرماندهان وی زخم شده و از پای درآورده شده است، بسوس وضعیت را که آشفته دید به طرف بلخ حرکت کرد و چون شاهزاده هخامنشی بود به نام اردشیر چهارم خود را شاهنشاه خواند، اسکندر زمان به داریوش رسید که وی جان داده بود، شاه مقدونی به جسد وی احترام نکرده و دستور داد تا به سبک پارسیها مومیایی کرده به پارس منقل نمایند.