Abstract:
تدوین راهبردهای کلان انرژی کشور، چراغ راهی برای تدوین اهداف کلیۀ زیر بخشها و برنامههای بلندمدت انرژی است و انجام مطالعات تطبیقی در جهت بررسی تجارب دیگر کشورها میتواند در این امر تأثیرگذار باشد. هدف این مقاله ارائۀ نتایجی راهبردی جهت استفاده در تدوین راهبردهای کلان انرژی کشور با توجه به مطالعات تطبیقی بخش انرژی کشورهای همتراز و کشورهای توسعهیافته و مقایسۀ نقاط قوت و ضعف آنها با بخش انرژی ایران است. این پژوهش با استراتژی کیفی به لحاظ هدف توصیفی، به لحاظ روش کتابخانهای و مبتنی بر تحلیل اسناد و مدارک و با رویکرد تحقیقات توسعهای انجام شده است. کشورهای روسیه، هند، برزیل و نروژ برای انجام مطالعۀ تطبیقی با توجه به شاخص شدت انرژی، انتخاب شد و مطالعات تفصیلی این کشورها با توجه به معیارهای سیاستهای کلان انرژی، امنیت انرژی، ژئوپلیتیک انرژی و برنامههای زیستمحیطی، انجام پذیرفت. با توجه به نتایج مطالعۀ تطبیقی و تجارب کشورهای موردبررسی و با ملاحظۀ ظرفیتها و محدودیتهای موجود، پیشنهادهایی جهت تدوین راهبردهای انرژی در کشور ارائه شده است.
Developing macro strategies of energy, would be a guideline to develop the goals of all the divisions and longtime programs of energy sector and performing comparative studies on other country’s expertise can be effective in this order. The aim of this research is providing some strategic guides to be used in developing energy macro strategies of Iran based on comparative studies of energy sector of equivalent and developed countries and comparing their strength and weakness with Iran. This research is qualitative by strategy, descriptive by goal, unobtrusive by method and developing approach and to do that Russia, India, Brazil and Norway was selected based on their energy intensity factor. Four criteria of energy macro policies, energy security, energy geopolitics and environmental programs has been used to collecting qualitative data. According to results of comparative study and experiences of selected countries and with paying attention to their capacities and limitations, some suggestions for developing energy strategies in Iran was offered.
Machine summary:
مطالعۀ تطبيقي راهبردهاي کلان انرژي در ايران و کشورهاي منتخب ١ سيدصادق ضرغامي ،٢ محمد ذاکري ٣ چکيده تدوين راهبردهاي کلان انرژي کشور، چراغ راهي براي تدوين اهداف کليۀ زير بخش ها و برنامه هاي بلندمدت انرژي است و انجام مطالعات تطبيقي در جهت بررسي تجارب ديگر کشورها مي تواند در اين امر تأثيرگذار باشد.
مقايسۀ شدت انرژي کشورهاي منتخب ـ واحدها برحسب تن معادل نفت / هزار دلار (مأخذ: ٢٠١٤ International Energy Agency) اطلاعات تفصيلي کشورهاي منتخب با توجه به چهار معيار سياست هاي کلان انرژي ، امنيت انرژي ، ژئوپلتيک انرژي و برنامه هاي زيست محيطي ، که بيشترين وزن را در تدوين استراتژي هاي راهبردي انرژي کشورها دارند، در اين قسمت بررسي مي شوند.
سياست هاي کلان اين کشور شامل اين موارد است : افزايش تقاضا براي نفت و گاز، توسعۀ ظرفيت پالايشگاهي و تأکيد بر توليد انبوه انرژي هاي تجديدپذير به خصوص سوخت هاي زيستي ، آزادسازي بخش انرژي ، اصلاح ماليات و قيمت ها، سرمايه گذاري در بخش انرژي با مشارکت بخش خصوصي ، اصلاح بخش زغال سنگ از طريق مقررات زدايي ، سرمايه گذاري در زيرساخت هاي توزيع نظير خطوط لوله ، راه آهن ، بندرها و شبکه هاي انتقال برق و بهره گيري از تکنولوژي هاي نوين (Integrated Energy Policy ,٢٠٠٥ ,Government of India(.