Abstract:
فراواني منابع طبيعي نظير نفت ميتواند به يك عامل بازدارنده در رشد و توسعه كشورها منجر شود. چنين پديدهاي نفرين منابع ناميده ميشود كه شناسايي آن در پژوهشهاي اقتصادي سابقه طولاني دارد. سهم عمده نفت در بودجه کشورها علاوه بر اثرگذاري در متغيرهاي کلان اقتصادی ميتواند در متغيرهايي اجتماعي نظير آموزش نيز اثرگذار باشد چراكه درآمد زياد ناشي از فروش منابع، اهميت درآمدزايي از محل دانش را كاهش ميدهد. وجود چنين رابطهاي ميتواند نشانة كمتوجهي اقتصادهاي نفتي به دانش و آموزش باشد كه در بلندمدت آثار عميق و نامطلوبي بر عملکرد اقتصادي خواهد داشت. اين پژوهش ميكوشد تا چنين پديدهاي را در كشورهاي حاشيه خليج فارس كه داراي رانت منابع نفتي هستند مورد بررسي قرار دهد. برای این منظور سه متغير معرف كميت و كيفيت آموزش در اين كشورها انتخاب شدهاند. اطلاعات در دورة زماني 18 سالة منتهي به 2017 قرار دارند. در پردازش دادهها از روش ميانگين گروهي تلفيقي استفاده شده است. نتيجه پژوهش نشان داده است كه در بلندمدت رانت منابع نفتي موجب افت كيفي و كمّي آموزش شده است. به نحوي كه با رشد 20 درصدي رانت منابع نفتي در کشورهای حاشیه خلیج فارس، نرخ ثبت نام متوسطه 4/3 درصد، ميانگين سالهاي تحصيل بزرگسالان 8/1 درصد و كيفيت آموزش 8/0 درصد كاهش مييابد.
Machine summary:
_____________________________________________________ 1- Gylfason 2- Gylfason & Zoega 3- Frankel 4- Arezki & Vander Ploeg 5- Satti, et al 6- Gerelmaa & Kotani 7- Salai Martin & Subramanian به عقيده کوليبالي ١ (٢٠١٣) اگرچه وفور منابع طبيعي ميتواند از کانالهاي مختلفي بر رشد اقتصادي اثر بگذارد، بيتوجهي به گسترش و ارتقاء آموزش يکي از مهم ترين دلايل توضيح دهنده اثرات منفي فراواني منابع طبيعي در رشد اقتصادي اين کشورها محسوب ميشود.
اما مطالعات نشان ميدهند اين روند در بسياري از کشورهايي که دچار وفور منابع _____________________________________________________ 1- Coulibaly 2- Crowds Out 3- Hanushek, et al 4- Bils, et al 5- Krueger, et al 6- Hanushek & Ludger 7- Hanushek & Woessmann 8- Benos & Zotou طبيعي هستند مشاهده نميشود.
_____________________________________________________ 1- Knack 2- Besley & Persson 3- Prichard, et al 4- Kim & Lin 5- Von Haldenwang & Ivanyna نمودا(١)- اثر فراواني منابع طبيعي بر آموزش (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع : نظري نکته ديگر اين است که ، کشوهاي غني از نظر منابع طبيعي، به شيوههاي مختلفي به انتقال و توزيع درآمدهاي نفتي ميان مردم ميپردازند.
آراجي و مهتدي (٢٠١٨) با مطالعه اثر افزايش درآمدهاي حاصل از منابع طبيعي بر انباشت سرمايه انساني در خاورميانه و شمال آفريقا طي دوره ١٩٨٠ تا ٢٠٠٩ نشان ميدهند، جريان توزيع درآمدهاي نفتي به افراد، اشتياق افراد براي افزايش تحصيلات را کاهش _____________________________________________________ 1- Blanco & Grier 2- Wadho 3- Zhan, et al 4- Cockx & Francken 5- James 6- Farzanegan & Thum داده است .