Abstract:
روابط اقتصادی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سالهای اخیر تحت تأثیر عواملی چون تحریمهای بین المللی، عدم وجود رابطه هم تکمیلی اقتصادی، وابستگی ایران و اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا به فروش مواد خام و انرژی و رقابتهای ژئواکونومیک قرار داشته است. اعمال مجدد تحریم های ایالات متحده پس از خروج دولت ترامپ از برجام و ایجاد محدودیت های اقتصادی به ویژه در زمینه تجارت بین المللی سبب شد، نگاه ایران به توسعه ارتباطات اقتصادی با همسایگان خود، گسترش یابد. در این چارچوب، اتحادیه اقتصادی اوراسیا به دلیل حجم پایین روابط اقتصادی با امریکا و تسلط نهادهای روسی بر این اتحادیه از ظرفیت مناسبی برای گسترش دیپلماسی اقتصادی به ویژه در شرایط تحریم برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران با انعقاد قرارداد تجارت ترجیحی با اتحادیه اقتصادی اوراسیا درصدد است، محدودیت های تحریمی ایالات متحده را جبران نماید. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا چه فرصت هایی را فراروی اقتصاد ایران در شرایط تحریم قرار میدهد؟ در این ارتباط این فرضیه به آزمون گذاشته میشود که دیپلماسی اقتصادی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به جهت گشایش فضای نوین تجاری از طریق کاهش تعرفه ها، استفاده از ظرفیتهای موجود در اتحادیه و شرایط دور زدن تحریمهای اقتصادی، بسترهای همکاری راهبردی ایران و اتحادیه در بلندمدت را فراهم میکند. روش مورد استفاده در این مقاله، تبیین علی است و گردآوری اطلاعات نیز با استفاده از منابع دسته اول و تحلیل مصاحبه های مقامات رسمی کشور صورت میگیرد.
The economic relations of Iran and the member states of the Eurasian Economic Union have been in recent years influenced by factors such as the international sanctions, lack of a complementary economic relation, Iran and the Eurasian Economic Union’s members’ dependence on sales of raw materials and energy and geo-economic competition. The US re-imposition of sanctions following Trump administration’s withdrawal from the JCPOA and imposition of economic restrictions, especially in the international trade area, made Iran’s look pivot toward broadening economic ties with its neighbors. Within this framework, the Eurasian Economic Union, due to its low volume of economic relations with the US and the Russian foundations’ dominance over the union, has an appropriate capacity for expanding economic diplomacy, especially under sanctions. The Islamic Republic of Iran, with concluding preferential trade contracts, is trying to compensate for the restrictions created by the US sanctions. The main question of this paper is that, what opportunities does the economic diplomacy of Iran put ahead of the Iranian economy under the sanctions conditions? In this regard, this presumption is put to test that Iran and the Eurasian Economic Union’s economic diplomacy provides grounds for strategic cooperation between Iran and the Eurasian Economic Union in the long term by opening a new trade space through reducing tariffs, using the existing capacities of the union and by circumventing the economic sanctions. The method used in this paper is based on causal explanation as well as collecting information by use of first-hand sources and analysis of the country’s officials’ interviews.
Machine summary:
پرسش اصلي مقاله حاضر اين است که ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران و اتحاديه اقتصادي اوراسيا چه فرصت هايي را فراروي اقتصاد ايران در شـرايط تحـريم قرار ميدهد؟ در اين ارتباط اين فرضيه به آزمون گذاشته ميشود که ديپلماسـي اقتـصادي ايـران و اتحاديه اقتصادي اوراسيا به جهت گشايش فضاي نوين تجاري از طريق کاهش تعرفه هـا، اسـتفاده از ظرفيت هاي موجود در اتحاديه و شرايط دور زدن تحريم هاي اقتصادي، بسترهاي همکاري راهبردي ايران و اتحاديه در بلندمدت را فراهم ميکند.
Eurasian Economic Union (EAEU) از تجارت ٨٥٠ ميليارد دلاري اوراسيا (زادبوم ، ٣٠ آذر ١٣٩٩) در کنار تقويت پيونـدهاي اقتـصادي بلندمدت ، بستر مناسبي را براي کاهش اثرات تحـريم هـاي آمريکـا و تعميـق همگرايـي اقتـصادي منطقه اي فراهم خواهد نمود.
در ايـن ارتباط اين فرضيه به آزمون گذاشته مي شـود، همکـاري تجـاري ايـران و اتحاديـه اقتـصادي اوراسيا به جهت گشايش فضاي نوين تجاري از طريق کاهش تعرفه ها، استفاده از ظرفيت هـاي موجود در اتحاديه و شرايط دور زدن تحريم هاي اقتصادي ، بسترهاي همکاري راهبردي ايـران و اتحاديه در بلندمدت را فراهم مي کند.
جدول شماره (٢): اقلام صادراتي و وارداتي اعضاي اتحاديه اقتصادي اوراسيا (به تصوير صفحه مراجعه شود) منبع : (سازمان توسعه تجارت ايران ، ١٣٩٨) تجارت خارجي کشورهاي عضو اتحاديه اقتـصادي اوراسـيا، صـادرات ٥ کـشور عـضو اتحاديه ، بيش از ٥٤٧ ميليارد دلار و واردات اين کشورها نيز ٢١٨ ميليارد دلار است .
در مقابل ، حجم کلي تجـارت داخلـي اتحاديـه اقتـصادي اوراسـيا در سـطح ناچيزي قرار دارد و کشورهاي خارج از منطقه ، شرکاي اصلي تجاري اعضاي اتحاديه بـه شـمار مي روند (١٠-٢٠١٧:٨ ,Giucci and Mdinaradze).