Abstract:
هدف پژوهش حاضر تبیین و بررسی شاخصهای توسعه و پیشرفت سیاسی در سیره ائمه معصومین(ع) است. در این پژوهش ابتدا به روش تحلیل مضمون، شاخصهای توسعه و پیشرفت سیاسی در پرتو رهنمودهای ائمه معصومین(ع) شناسایی شد. سپس کدهای اولیه با استفاده از نرمافزار MAXQDA چندین مرتبه مورد تحلیل و بازبینی قرار گرفت و در نهایت 140 مؤلفه شناسایی گردید. سپس جهت آزمون نتایج از تکنیک دلفی فازی استفاده شد. در نهایت، 26 مضمون پایه توسعه و پیشرفت سیاسی، از مجموعه دادهها شناسایی گردید. نتایج نشان داد که پنج شاخص اولیه مهم و تأثیرگذار در توسعه و پیشرفت سیاسی از منظر ائمه معصومین(ع) شامل شکلگیری اصل نظام اسلامی، مشروعیت (مقبولیت سیاسی)، مشارکت سیاسی، وجود حاکم عادل و اتحاد و همبستگی است.
The purpose of the present study is to survey and review the criteria of political expansion and development in the Sirah (Behavior) of Ahl al-Bayt (s). In this research, first, the criteria for political expansion and development in the light of guidelines given by the infallible Imams (s) were identified using thematic analysis. Then, the initial obtained codes were analytically reviewed several times using MAXDQDA software and finally 140 criteria were extracted. Afterwards, the Fuzzy Delphi Technique was applied to test the results. Ultimately, 26 basic themes of political expansion and development were identified among the data. The results showed that five basic and influential criteria in political development and expansion from the view of infallible Imams (s) include the formation of the principle of Islamic government, legitimacy (political acceptability), political participation, the existence of a just ruler, unity and solidarity.
Machine summary:
نتایج نشان داد که پنج شاخص اولیه مهم و تأثیرگذار در توسعه و پیشرفت سیاسی از منظر ائمه معصومین(ع) شامل شکلگیری اصل نظام اسلامی، مشروعیت (مقبولیت سیاسی)، مشارکت سیاسی، وجود حاکم عادل و اتحاد و همبستگی است.
چشمپوشی از خطاها: چشمپوشی از خطاها و لغزشهای مردم و احسان در حق نیکوکاران از دیگر وظایف حاکمان و کارگزاران در نظام اسلامی است (جوادی آملی، 1391: ص438) و مبنایی برای پیشرفت و توسعه جامعه میباشد.
امام علی(ع) در سیره عملی و نظری خود تأکید داشتند، حاکم باید با صراحت و صداقت با مردم برخورد نماید و براساس همین اخلاق سیاسی بود که چون آن حضرت زمام امور را در دست گرفت، در نخستین خطبه حکومتی خود به مردم فرمود: «پیمان من، در گرو گفتار من است و من برای درستی گفتار، متعهد و مکلف هستم» (نهجالبلاغه، کلام 16) پیامبر اکرم(ص) فرمودند: هر کس رهبری مردم را برعهده بگیرد و به آنان خیانت کند، خدا بهشت را بر او حرام میکند (ورام بن ابی فراس، 1369: ج2، ص227).
نصیحت و مشارکت سیاسی: در فرهنگ اسلام مردم وظیفه دارند نسبت به حاکمان، ضمن وفاداری ناصحانه و خالصانه نصیحت (خیرخواهی) داشته باشند و این کار عملی نیست مگر با حضور همه جانبه مردم در اداره امور که ثمره آن رشد و تعالی حکومت اسلامی است (جوادی آملی، 1391: ص442؛ محمودی قهساره، 1398: ص52).
با توجه به جدول 2 میتوان دریافت که 5 شاخص اولیه مهم و تأثیرگذار در توسعه و پیشرفت سیاسی از دیدگاه ائمه معصومین(ع) شامل شکلگیری اصل نظام اسلامی، مشروعیت (مقبولیت سیاسی)، مشارکت سیاسی، وجود حاکم عادل و اتحاد و همبستگی است.