Abstract:
دشت کاشان یکی از مناطق مهم فلات مرکزی ایران از نظر سوابق ارزشمند تاریخی است. بر اساس بررسیهای موردی و کاوشهایی که طی هشتاد سال اخیر در این منطقه به انجام رسیده، دورههایی از دورۀ پارینهسنگی تا دوران اسلامی در قسمتهای مختلف این محدودۀ جرافیایی شناسایی شده است؛ با وجود این، برنامههای پژوهشی باستانشناسی انجامشده اعم از کاوش و بررسی سهم چشمگیری ندارند و در وهلۀ نخست، اجرای برنامهای برای بررسی دقیق و جامع باستانشناسی برای شناخت هرچه بیشتر وضعیت باستانشناختی آن ضروری است. برنامۀ گمانهزنی در محدودۀ اقبالیه، واقع در شمال غربی کاشان، یکی از فعالیتهای صورتگرفته در چند سال اخیر است که یافتههای باستانشناسی شناساییشدۀ آن شامل دورههای مختلف پیش از تاریخ، هزارۀ چهارم پیش از میلاد، دورۀ آهن، دوران تاریخی و دورههای مختلف اسلامی تا عصر حاضر است. در این مقاله بر آنیم به پرسشهایی نظیر ماهیت و چیستی و وضعیت باستانشناختی محدودۀ اقبالیه و یافتههای حاصل از کاوش، همچنین دلیل پراکنش یافتهها و گسیختگی و آشفتگی نهشتهها پاسخی درخور ارائه دهیم. شواهد باستانشناسی حکایت از آن دارند که زمینهای محدودۀ اقبالیه با توجه به موقعیت پست خود، همواره محلی برای تهنشست سیلابهای فصلی بخشهای بالادست دشت کاشان است که مواد فرهنگی را نیز در بر میگیرد.
Kashan Plain is one of the important regions of the central plateau of Iran in terms of valuable historical records. Based on case studies and excavations having been carried out in this area during the last 80 years, traces of different periods- from the Paleolithic to the Islamic era- have been identified in different parts of this geographical area. However, different archeological research programs, including excavations, have not made a significant contribution. Therefore, in the first place, a thorough and comprehensive archaeological study program is necessary to understand the archaeological status of this area better. Field archaeology in the Eghbaliyeh area-- located in the northwest of Kashan-- is one of the activities having been carried out in recent years, and its archaeological findings include different prehistoric periods - from the fourth millennium BC, the Iron Age, the historical period, various Islamic periods to present era.This article discusses and addresses questions, including the nature of the archeological site of Eqbaliyeh and the findings of the excavation. Also it elaborates the reasons for the distribution of the findings and the disconnection and turbulence of the ancient deposits. Archaeological evidences indicate that the Eghbaliyeh compound due to its low position has always been a place for sedimentation of seasonal floods of upper parts of the Kashan Plain, which includes cultural materials.
Machine summary:
بـه همـین لحاظ در پی بررسی سطحی صورت پذیرفته توسط نگارنـدگان ، گزارشـی مبنـی بـر پراکنـدگی سفال در سطح محدوده اعلام کردنـد کـه طـی آن ، میـراث فرهنگـی در چهـارچوب وظـایف سازمانی خود برای حفظ و نگهداری از محوطه های تاریخی، با تدوین و ارائۀ برنامۀ پژوهشـی با عنوان «گمانه زنی به منظور تعیین وضعیت باستان شناختی محدودٔە اقبالیه کاشان » با اخذ مجوز از پژوهشکده باستان شناسی به شمارٔە ٩٥٣١٤١/٠٠/٩٩٧ مورخ ٩٥/٢/٢٧ اقدام به این امـر نمـود و با ایجاد ٧ گمانه به ابعاد ٢×٢ در تمامی جهات محدوده ، شروع به فعالیت های باستان شناسـی برای روشن نمودن وضعیت این محدوده کرد.
در نتیجـۀ گمانه زنی در این ترانشه در کانتکست ٤٠٠٢، در عمق ٢٥ سانتیمتری که متشکل از شـن نـرم بـه اقبالیه کاشان ؛ شواهد باستان شناسی از پهنۀ رنگ قهوه ای روشن با تراکم پایین است ، ١٩ قطعه سفال نخودی، ١ قطعـه سـفال قرمزرنـگ و ١ فرهنگی دشت کاشان 145 قطعه سفال خاکستری به دست آمد.
با توجه به نوع بافت خاک و عدم شناسایی لایـۀ اسـتقراری و همچنین مضطرب بودن کانتکست ها، میتوان این گونه استنباط کرد کـه جبهـۀ جنـوبی در بخـش مرکزی محدودٔە اقبالیه فاقد لایۀ فرهنگی بوده و هیچ گونـه شـواهدی از لایـۀ اسـتقراری در ایـن بخش وجود ندارد و سفال های شناساییشده در برخی کانتکست هـا مربـوط بـه لایـۀ فرهنگـی و برجای نبوده است .
(2005), Settlement and Ceramics in the Southern Iran: An Analysis of the Sasanian and Islamic Periods in the Williamson Collection.