Abstract:
تاریخ وصّاف یکی از آثار برجستۀ نثر مصنوع و متکلّف است که اقتباس از آیات و احادیث، یکی از ویژگی‌های بارز آن محسوب می‌شود. مقالۀ حاضر در پی آن است که جنبه‌های مختلف کاربرد آیات را در این اثر در سطوح واژه، جمله و جمله- متن مورد تحلیل قرار دهد. این پژوهش در پی پاسخ دادن به پرسش‌هایی نظیرِ چگونگی کاربرد آیات و تبیین جنبه‌های لفظی و معنوی و ارتباط آن‌ها با متن فارسی کتاب است. نتایج پژوهش نشان داد که آیات از نظر لفظی در سطح واژگان دارای نقش‌های دستوری نهاد، مفعول، متمم و... هستند. همچنین بیشتر آیات به صورت ترکیب اضافی به‌کار رفته و در سطح جمله نیز آیات در قالب جمله‌های همپایه، معترضه، موصوله، پایه و پیرو به‌کار رفته‌اند. در سطح جمله- متن نیز آیات با اغراض معنوی از قبیل تأیید معنای قبل، تکمیل معنای جمله و توصیف و تشریح معنی قبل به‌کار رفته‌اند.
The history of Wassaf is one of the outstanding works of technical prose, which adaptation from verses and hadiths is one of its prominent features. The research seeks to analyze different aspects of using verses in this work at the word, sentence, and sentence-text levels. This research seeks to answer questions such as how the verses are used and to explain the verbal and spiritual aspects and their relation to the Persian text of the book. The results of the research showed that verses have such roles as the subject, object, and complement at the word level. Most verses are used as the genitive compound. Verses are in the form of compound, parenthesis, relative, independent, and dependent sentences at the sentence level. The text also has verses with spiritual implications such as verifying the previous meaning of the word, completing the meaning of the sentence, describing and explaining the previous meaning at the sentence level.
Machine summary:
اين نوشتار در پي دستيابي به پاسخ اين پرسش است که ارتباط دستوري آيات موجود در متن تاريخ وصــّـاف با ديگر بخش هاي اين متن چگونه اســـت ؟ با توجه به اينکه پيوند دســتوري حاضــر، در تاريخ وصـّـاف برخاســته از تلفيق دو زبان عربي و فارســي بوده و تحليل هايي از اين نوع به درک دقيق تر ويژگي هاي ســـبکي يک اثر کمک مي کند و ميزان قدرت آفرينش و تلفيق نويسنده را نمايان مي کند و از يک سو، درج اين آيات در متن تاريخيِ مصنوع قطعاً متفاوت تر و دشوارتر از يک متن عرفاني يا تعليمي مرسل است و از سـوي ديگر با توجه به حجم مقاله و محدود بودن دامنۀ موضـوع آن به بخش هايي از تاريخ وصّاف پرداخته شد که کاربرد دستوري آيه را در متن نشان دهد.
با توجه به اينکه درج و اقتباس آيات و کاربرد آن در تاريخ وصــّـاف در جهت تلفيق چندوجهيِ زبان عربي ، زبان فارسي ، موضوع تاريخي و کاربرد شاعرانه و اديبانه حاصل از آن ، انجام شده و اين نوع کاربرد، دستور و نحو زبان را تحت الشعاع قرار مي دهد، بررسي سبک نثر و اين هنر تلفيقِ وصّاف از نظر نگارندگان مقاله حاضر ضروري و مهم به نظر رســـيده اســـت .
فرضيه هاي پژوهش - با توجه به ماهيت نثر مصنوع تاريخ وصّاف به نظر مي رسد وصّاف الحضره آيات قرآني زيادي در اثر خود به کار برده اســـت و براي نشـــان دادن مهارت خود در اين نوع نثر از آيات به عنوان تکميل کنندة جمله بهره گرفته است .
The Impact of Quran and Hadith on Persian Literature, Tehran: Myths Publication.
(
, 
, 
)
