Abstract:
دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی در جهان و همچنین ایران، بهمثابه نهادهایی هوشمند در هر جامعه اولاً لازم است روندهای تغییرات آینده را شناسایی کنند، دوم اینکه، برنامهریزیهای خود را به سمت الگوی آیندهشناسی و آیندهنگاری راهبردی، هدایت کنند. سؤالی که اینجا مطرح میشود این است که سناریوهای آینده دانشگاههای جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 چیست؟ این تحقیق ازنظر نوع تحقیق، کاربردی بوده است و از روشهای آیندهپژوهی درزمره روشهای مرور منابع، سناریونویسی با رویکرد عدمقطعیتهای بحرانی و پانل خبرگان، استفاده شده است. چهار سناریو بهعنوان سناریوهای آینده دانشگاه درنهایت بهصورت زیر مطرح میشود: بازار رقابت انحصاری: دانشگاه بهمثابه نهادی متعامل و تودهپرور؛ بازار انحصار چندگانه: دانشگاه بهمثابه نهادی متعامل و نخبهپرور؛ بازار بدون رقابت: دانشگاه بهمثابه نهادی هستهای و نخبهپرور؛ بازار انحصار چندگانه طرف تقاضا: دانشگاه بهمثابه نهادی هستهای و تودهپرور.
As the intellectual institutions of the societies, universities and higher education institutions of the world, especially of Iran, firstly need to identify trends in future changes, and secondly, direct plans toward a model of futurology and strategic foresight. The point arising here relates to the question of what the future scenarios of the universities of the Islamic Republic of Iran will be in the perspective of 1404 (2025). This is an applied research following futures study method that contains review of resources, scenario writing through critical uncertainty approach, and expert panel. Four scenarios were finally proposed as future scenarios of the university including exclusive competition market: universities as interactive creators institutions for training common people, and universities as interactive institutions for training elites; competition free market: universities as core institutions for training elites; uncompetitive market: the university as a nuclear and elite institution; exclusive demanded multilateral market: universities as the main institute and common people trainers.
Machine summary:
سناريونگاري آينده دانشگاه مطلوب درافق ١٤٠٤ جمال همتيان مهدي زاده ، ساسان زارع ، محمدرضا عرب بافراني ، رضا قاسمي امام زاده تاريخ دريافت : ١٣٩٩/٠٦/١١ تاريخ پذيرش : ١٣٩٩/٠٨/٢٧ چکيده دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالي در جهان و همچنين ايران ، به مثابه نهادهايي هوشمند در هر جامعه اولا لازم است روندهاي تغييرات آينده را شناسايي کنند، دوم اينکه ، برنامه ريزيهاي خود را به سمت الگوي آينده شناسي و آينده نگاري راهبردي، هدايت کنند.
در اين پژوهش که با رويکرد آينده پژوهي دانشگاه به منظور ترسيمي روشن از آينده راه دانشگاه ، جهت تحقق هرچه بهتر سند تعالي دانشگاه ها انجام ميشود، پرسش هاي ذيل پيگيري خواهند شد: 36 ـ روندهاي اصلي داخلي، محيط نزديک و محيط دور مؤثر بر دانشگاه در آينده چيست ؟ (خطوط شکل دهنده دانشگاه آينده ) ـ عدم قطعيت هاي بحراني مؤثر بر پديده دانشگاه در آينده چيست ؟ ـ سناريوهاي پيش روي دانشگاه مطلوب انقلاب اسلامي در افق ١٤٠٤ چيست ؟ پاسخگويي به اين پرسش ها، مانع از غافلگيري برنامه ريزان در فرايند اجراي سند تعالي دانشگاه ، بالابردن احتمال دستيابي به تصوير مطلوب ، افزايش بهره وري و کارآمدي دانشگاه و تحول به سمت مطلوبيت ها بر اساس آينده نگري و آينده پژوهي خواهد شد.
پژوهش هاي پيشين استقلال دانشگاه در آينده {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} نکتۀ اصلي درمورد الگوهاي جدول بالا اين است که براي اتخاذ هريک از اين الگوها تک تک نهادهاي آموزش عالي بايد ويژگيهاي خاص يا حتي منحصربه فرد خود و همچنين اوضاع و شرايط محل ، منطقه ، کشور و جهان را مد نظر قرار دهند (رحماني مياندهي، ١٣٨٠).