مطالعه تجربه زیسته مادری و همسری زنان سرپرست خانوار تهرانی Journal Article

خانواده نقش مهمی در سلامت روانی و اجتماعی اعضای خود و پس از آن در سلامت اجتماعی جامعه ایفا می‌کند. عدم حضور هر یک از والدین در محیط خانواده تعادل آن را به هم زده و موجب تضعیف کارکردهای آن می‌شود. خانواده‌های زن سرپرست علاوه بر وظایف و مسئولیت‌های مادری، نقش و وظایف جدیدی در خانواده پیدا می‌کنند. وخامت این شرایط زمانی مضاعف می‌شود که جایگاه فرودست زنانه با پایگاه فرودست طبقاتی همراه شده و این دو شکاف عمده بر هم متراکم می‌شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی مسائل و دغدغه‌های مادران سرپرست خانوار و نحوه مواجهه آنها با چالش‌های پیش رو با رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی انجام شده است. به این منظور با 19 نفر از مادران سرپرست خانوار ساکن در شهر تهران، مصاحبه‌هایی نیمه ساختاریافته و عمیق انجام شد، و برای گزینش آن‌ها روش نمونه‌گیری هدفمند به کار گرفته شد. پس از تجزیه و تحلیل یافته‌ها 11 مضمون به دست آمد. این مضامین روند زندگی مادران سرپرست خانوار را در دوران پیش از سرپرستی و دوران سرپرستی نمایان می‌سازد. در نهایت به شناسایی 5 تیپ از زنان سرپرست خانوار (زنان آسیب‌دیده و مطرود، زنان با انگیزه برای بهبود و تغییر شرایط، زنان دارای حمایت نسبی خانواده، زنان پرستار همسر و فرزندان در خانواده، فرزندان حامی زنان و مادران سرپرست) با توجه به داده‌های تحقیق نائل آمدیم. رنج مضاعف، طرد و انزوای اجتماعی (اجباری یا خودخواسته)، بازسازی هویت از مقولات محوری و مشترک زنان سرپرست خانوار در این مطالعه است.

The family plays an important role in the mental and social health of its members and then in the social health of the community. The absence of either parent in the family environment upsets its balance and weakens its functions. Female-headed households, in addition to maternal duties and responsibilities, find new roles and responsibilities in the family. Worsening of these conditions is doubled when the position of women is combined with the position of the lower class and these two major gaps are condensed. The aim of this study was to investigate the issues and concerns of heads of households and how they face the challenges ahead with a qualitative approach and phenomenological method. For this purpose, semi-structured and in-depth interviews were conducted with 19 heads of households living in Tehran, and purposive sampling method was used to select them. After analyzing the findings, 11 themes were obtained. These themes reflect the life course of the mothers-to-be in the pre-care and caregiver eras. Finally, according to the identification of 5 types of female-headed households (injured and rejected women, women motivated to improve and change the situation, women with relative family support, female nursing spouses and children in the family, children supporting women and caring mothers) We obtained the research data. Double suffering, social exclusion (forced or voluntary), and identity reconstruction are central and common categories of female-headed households in this study.

مضامین استخراج شده مضامین اصلی مضامین فرعی (توضیحات ) ١- کودک به مثابه ابزار انسجام و حفظ نگرش جنسیتی مثبت به فرزند پسر، کودک به مثابه ابزار تعهد زندگی و خانواده ٢- تلاش برای حفظ یا بازسازی زندگی زندگی به خاطر فرزندان ، فداکاری و قربانی کردن خود ٣- نگرش منفی خانواده نسبت به طلاق نگاه منفی خانواده به جدایی و موضع سرسخت در برابر آن و جدایی ٤- فقر و عزت نفس - ٥- نگرش منفی نسبت به مردان (مرد نداشتن تمایل به ازدواج مجدد ستیزی ) ٦- انزوای اجتماعی نداشتن ارتباط با خانواده ؛ فامیل ، دوستان ، همسایه ، نگرش منفی نسبت به زن مطلقه ٧- رنج و سختی مضاعف فشار نقشی مضاعف ، مسئولیت دو چندان ٨- دغدغه فرزندان نگرانی و ترس از آینده و تربیت فرزندان ، فرزندان بیمار و بزهکار ٩- هویت بازسازی شده چرخه معیوب ، چرخه مطلوب ١٠- آسیب های روحی و جسمی بیماری های جسمی ، اقدام برای خودکشی ، افسردگی و تنهایی ١١- احساس نبود امنیت و ترس مزاحمت های اخلاقی ، ترس از تنهایی بخش اول : شرایط پیش از سرپرستی خانوار کودک به مثابه ابزار انسجام و حفظ زندگی و خانواده زنان و مادران مورد مطالعه از فرزند یا فرزندان به مثابه ابزاری برای دلگرمی مردان به زندگی و حفظ تعهدشان استفاده می کردند. مادران و زنان از خانواده های آسیب دیده و با سطح اجتماعی - اقتصادی 1 Blakemore 2 Webel & Galtung پایین هستند، ازدواج ناموفق و تولد فرزندان (عموما بیمار) ادامه این چرخه معیوب است و شرایط زندگی آنان را روز به روز سخت تر از قبل می کند.