Abstract:
در یک دهه اخیر، پژوهشگران ایرانیِ حوزه جامعهشناسی و مدیریت، از نظریه زمینهای به شکل گستردهای در تحقیقات خود بهره گرفتهاند. با توجه به ویژگیهای خاص این روششناسی، مسأله اساسی تحقیق حاضر آن است که پژوهشهای جامعهشناختی و مدیریتی مبتنی بر نظریه زمینهای از چه نقاط ضعف و قوّتی برخوردارند؟ جهت پاسخ به مسأله تحقیق، از فراروش و تکنیک مرورنظاممند بهره گرفته شد. جمعیتهای مورد مطالعه شامل مجموعه مقالاتی است که در بازه زمانی 1395 تا 1397 در مجلات علمی-پژوهشی داخلی منتشر شدهاند که با توجه به تمرکز مسأله تحقیق بر نقد و بررسی روششناسی نظریه زمینهای مبتنی بر رویکرد استراوس و کوربین، در مرحله گزینش منابع 36 مقاله انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که تحقیقات مذکور در زمینه معیارهای «صورت مسأله تحقیق، تدوین سؤالات جزئی، جامعه مورد مطالعه، تشریح مراحل تحلیل دادهها در بخش یافتهها، همزمانی گردآوری و تحلیل دادهها، تکنیک ساخت مقوله، تکنیک تشخیص ابعاد مقوله، تکنیک انتخاب عناوین، تکنیک انتخاب مقوله هسته، اعتباریابی، مقایسه با سایر نظریهها و حساسیت نظری» با مشکلات اساسی مواجه هستند. این مشکلات را میتوان در پنج دسته چالشهای تکنیکی، شکاف نظریه و روش، تحریف هدف، عدم معرفت کامل به مبانی نظریه زمینهای و چالش پارادایمی طبقهبندی کرد.
, the main issue of the present study is that what are the strengths and weaknesses of sociological and managerial research based on grounded theory? And have Iranian researchers correctly observed the characteristics, requirements, elements and foundations of the underlying theory in their research. To answer the research question, a conceptual framework based on paradigm basics, basic assumptions, components and features of Grounded theory and were formulated and was used the systematic and critical review method. The studied population consists of a series of articles published in international scientific journals at 2016 to 2018 that due to the focus of the research on critique and methodology of grounded theory based on the approach of Strauss and Corbin, 36 articles were selected and reviewed in the source selection stage. the results of the research indicate that the research’s is faced fundamental problems and challenges about the criteria of “problem, the formulation of micro questions, the studied population, the explanation of the stages of data analysis in the findings select, the coincidence of data collection and analysis, Category building technique, category dimensional recognition technique, named selection technique, core category selection technique, Credibility, comparison with other theories and theoretical sensitivity”.
Machine summary:
جمعيت هاي موردمطالعه شامل مجموعه مقالاتي است که در بازه زماني ١٣٩٥ تا ١٣٩٧ در مجلات علمي -پژوهشي داخلي منتشر شده اند که با توجه به تمرکز مسأله تحقيق بر نقد و بررسي روش شناسي نظريه زمينه اي مبتني بر رويکرد استراوس و کوربين ، در مرحله گزينش منابع ٣٦ مقاله انتخاب و موردبررسي قرار گرفتند.
ج ) مرور انتقادي منابع در اين مرحله پژوهش هاي انتخاب شده بر اساس معيارهاي صورت مسأله تحقيق ، چارچوب مفهومي يا ادبيات فني، سؤالات جزئي، جامعه موردمطالعه ، روش نمونه گيري، تعيين حجم نمونه ، تکنيک گردآوري داده ها، مراحل تحليل داده ها، تکنيک ساخت مقوله ها، تکنيک تشخيص ابعاد مقوله ها، روش نام گذاري مقوله ها، مدل پارادايمي، مقوله هسته و توليد نظريه زمينه اي، اعتباريابي، مقايسه با نظريه هاي موجود و حساسيت نظري موردنقد قرار گرفتند Strauss, & Corbin, 2012; Hutichison & Johnston, 2011; Valvi, Frangos, & ) ٢٠١٣ ,Frangos).
(رجوع شود به تصویر صفحه) شکل ١: فرايند مرور انتقادي تحقيقات مبتني بر نظريه زمينه اي Figure 1: The process of critical review of research based on grounded theory يافته هاي تحقيق مشخصات آثار مطالعه شده در اين پژوهش ٣٦ مقاله در دو حوزه جامعه شناسي و مديريت انتخاب شدند که به مشخصات آن ها در جدول ١ اشاره شده است .
Appleid Research methodologies, applied Grounded theory approach, Tehran: Keyhan [in Persian] Birks, M.