Abstract:
بیان مسئله: در باغسازی قرون وسطی عامل مذهب و تسلط آموزههای کلیسا دلیل اصلی رشدنیافتگی باغسازی سدههای میانه خوانده میشود که براساس آن انسان عصر مسیحیت به دلیل دیدگاههای ایدئولوژیک و افراطی از طبیعت و مظاهر آن چشمپوشی میکرده است. در واقع قدرت اندیشههای مذهبی سبب عدم شکلگیری باغهای منسجم در اوایل قرون وسطی و کاهش این قدرت در اواخر دوره، باعث شکلگیری باغها در وجه زیباشناسانه شده است. در مطالعات باغسازی قرون وسطی مذهب به عنوان پدیدهای همهگیر به تمام ابعاد جامعه بسط داده شده و تاثیر عواملی چون وضعیت اجتماعی و معیشتی مردم، تحولات سیاسی قدرتهای حاکم و شرایط اقتصادی، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است.
اهداف پژوهش: این پژوهش با هدف بررسی علل مغفولماندن و رشدنیافتگی باغسازی سدة میانه، به این پرسش پاسخ میدهد که آیا دگماتیزم مذهبی و باورهای کلیسا دربارة طبیعت علت اصلی اثرگذار بر ماهیت و کارکرد باغهای قرون وسطی بوده است؟ به جز عامل مذهب چه عوامل دیگری در تحولات کارکردی باغهای این دوره دخالت دارند؟
روش پژوهش: این پژوهش با بهرهگیری از رویکرد تبیینی به بررسی کارکردهای باغهای قرون وسطی با روش تحلیلی از دریچة تحولات رویدادهای تاریخی و بافت اجتماعی میپردازد و بر مبنای تحلیل دادههای نوشتاری و تصویری نقش عوامل مذهبی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را مورد بررسی قرار میدهد.
نتیجهگیری: یافتههای پژوهش نشان میدهد مجموعه عوامل مذهبی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شهرهای قرون وسطی در طی 9 قرن، باغسازی این دوران را تحت تاثیر قرار داده و عامل قدرت و گروههای صاحب قدرت در هر دوره تعیینکنندة ماهیت، کالبد و کارکرد باغ بودهاند. در قرن 12- 6 م. قدرت حاکم (نظام کلیسا-فئودال) گونه باغهای مذهبی و معیشتی-کارکردی را پدید آورده و در قرن 15-12م. اشراف شهرنشین (اصناف تجاری) باغهای لذت را شکل دادهاند.
Machine summary:
اهداف پژوهش: این پژوهش با هدف بررسی علل مغفولماندن و رشدنیافتگی باغسازی سدۀ میانه، به این پرسش پاسخ میدهد که آیا دگماتیزم مذهبی و باورهای کلیسا دربارۀ طبیعت علت اصلی اثرگذار بر ماهیت و کارکرد باغهای قرون وسطی بوده است؟ به جز عامل مذهب چه عوامل دیگری در تحولات کارکردی باغهای این دوره دخالت دارند؟روش پژوهش: این پژوهش با بهرهگیری از رویکرد تبیینی به بررسی کارکردهای باغهای قرون وسطی با روش تحلیلی از دریچۀ تحولات رویدادهای تاریخی و بافت اجتماعی میپردازد و بر مبنای تحلیل دادههای نوشتاری و تصویری نقش عوامل مذهبی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را مورد بررسی قرار میدهد.
واژگان كليدي: کارکرد مقدمه در فلسفۀ قدیم جهان آفرینش خدامحور و طبیعت منزلگاه مقدس خدایان بوده (قلندریان و تقوایی و کامیار، 1395، 65؛ قدوسیفر و حبیب و شهبازی، 1391، 39) لذا برخی معتقدند که باغهای دورۀ سنت منتج از باورهای مذهبی به همراه تجربهها و مهارتهای عملی به دستآمده پیشینیان و باغسازی نمایش نمادهای مقام پروردگار بوده است (حقیقتبین و ص برنجی و علیدوست ماسوله و فارسی آستانه و یزدانی رستم و کریمی، 1397؛ Liddiard & Williamson, 2008).
لذا این پژوهش از طریق مطالعۀ بافت اجتماعی و بررسی اوضاع شهرهای سدۀ میانه با نگاهی چندجانبه به بررسی مؤلفههای مؤثر در کارکرد باغهای قرون وسطی میپردازد و بر این مبنا تحلیل میکند که آیا مقولۀ باغسازی تنها متأثر از باورهای و تفکرات مذهبی یک جامعه است یا عوامل دیگری بر پدیداری باغها و باغسازی اثرگذارند؟ تصویر 1.