Abstract:
تبیین: امامت بهعنوان بنیادیترین عقیده شیعه پیوسته در طول تاریخ حیات تشیع مورد بررسی متکلمان قرارگرفته است. علامه حلی برای اثبات آموزهی امامت از دو روش عقلی و نقلی استفاده نموده که در این پژوهش بر روش عقلی ایشان تمرکز شده است. هدف: اکتشاف و استخراج روشهای عقل عملی است که علامه در اثبات آموزه ی امامت ( و نه تبیین و تنظیم آن) با محوریت کتاب الفین بکار برده است. روش: این پژوهش با رویکرد توصیفی و اکتشافی به تبیین روش اثباتی علامه حلی در ضرورت وجود امامت پرداخته است. یافته ها: علامه حلی در طریق محتوای استدلال که شامل عقل نظری و عقل عملی است در بخش عقل عملی از طریق قاعده لطف، برهان بیهودگی و عبث، قاعده دفع ضرر محتمل، قاعده قبح نقض غرض و قبح تکلیف بمالایطاق، ضرورت وجود امامت را اثبات نموده که هر کدام از آنها به صورت مورد پژوهانه مورد تحلیل قرار گرفتند.
Machine summary:
مهم ترين يافته در انديشه هاي علامه حلي در طريق محتواي استدلال و عقل عملي است که خود از طريق روش هايي همچون قاعده لطف ، برهان بيهودگي و عبث ، قاعده دفع ضرر محتمل ، قاعده قبح نقض غرض و قبح تکليف بمالايطاق است ، ضرورت وجود امامت را اثبات نموده که هر کدام از آن ها به صورت مورد پژوهانه ، بررسي شده است .
قاعده برهان بيهودگي و عبث برهان بيهودگي و عبث جزو قواعد عقل عملي است ؛ زيرا اثبات غايتمندي فعل خداوند در سايه حسن و قبح عقلي صورت ميگيرد و همچنين عقل درک ميکند که امام جامعه بايد از ّ خطا مبرا باشد و اين امر زماني محقق ميشود که امام تعيين شده از طرف خداوند، داراي ويژگي عصمت باشد (نصرتيان اهور، ۱۳۹۵: ۱۷۸-۱۷۹).
۲- علامه همچنين در اين گزاره بيان ميکند درصورتيکه خداوند عدم عصمت را با مقام امامت جمع کند، اين امر دلالت بر قاعده نقض غرض ميکند؛ زيرا اگر خداوند که غايتش نصب يک امام معصوم است ، برخلاف آن ، عمل کند؛ يعني فردي که معصوم نيست را به عنوان امام براي هدايت مردم انتخاب نمايد، اين باعث ميشود که خداوند در هدفش نقض کرده باشد.