Abstract:
تغییر یک فضا به مکان، هدف وجودی معماری است. بنابراین یکی از گرایشات موجود در مطالعات مکانی، تحقیق بر روی مفهومی وابسته بدان، تحت عنوان تعلق خاطر مکانی در زمینههای محیطی مختلف است. در دهه اخیر علاقمندی محققان به سوی مکانهایی که کاربریهای متفاوت از سکونتگاههای دایمی دارند سوق یافته است. معماری بسیار توانمندتر از هر هنر دیگری با حیات انسان مرتبط بوده است. اساس تفکر در تنظیم این پژوهش، طراحی معماری خانهی معمار با رویکرد نقش و نگار اسلامی میباشد. ایجاد فضایی پویا و بیزوال، که کاربران آن با طیف سنی و علمی متفاوت میباشند، که با فرآهم آوردن امکاناتی چند نیازمند بررسی است. فضای خانه معمار ابتدا باید از لحاظ فیزیکی مطلوب باشد. فضاهای با کیفیت فیزیکی مطلوب به فضاهایی اطلاق میشود که در طراحی آنها استاندارد شاخصهایی از قبیل هوای سالم دمای مناسب رطوبت کافی، رنگ و نور، صوت، دید و منظرمناسب کارایی انرژی دسترسیها و ارتباط رعایت شده باشد. در معماری اسلامی، طرحها و نقشهای زیادی به کار میرود. بیشتر این بناها از قدیمیترین تا بهروزترین آنها، پوشیده از این نقش و نگارها هستند. زیباییآفرینی تنها بخشی از هدف این هنر است. در واقع در پس هر یک از این نقش و نگارها، دنیایی از معانی و مفاهیم ژرف قرار گرفته است، به طوری که امروزه برخی از این الگوها در درسهای زیباییشناسی و تفسیر هنر دانشگاهها تدریس میشوند.
در این نوشتار برای پیشبرد ایده خانه معمار با رویکرد نقش و نگار اسلامی به بررسی مروری پژوهشهای انجام گرفته قبلی با رویکرد نظاممند پرداخته میشود. برای جمعآوری اطلاعات از منابع کتابخانهای و همچنین از منابع قابل استناد علمی استفاده شده است. در نهایت یافتههای پژوهشی به بوته تحلیل گذاشته میشود. در راستای اهداف پژوهش، با استفاده ازکلید واژه های طراحی خانه معمار، نقش و نگار اسلامی و طراحی داخلی در مقالات مرتبط استخراج و سپس با استفاده از فراتحلیل به بررسی موضوع مورد پژوهش پرداخته میشود. یافتههای حاصل از این پژوهش نشان میدهد که یکی از رویکردهای مهمی که در سالهای اخیر در طراحی اسلامی به خصوص در طراحی نقش و نگارهای اسلامی تاثیرگذار بوده است طراحی خانه معمار می باشد که باید بیش از پیش به آن پرداخته شود.
Machine summary:
یافتههای حاصل از این پژوهش نشان میدهد که یکی از رویکردهای مهمی که در سالهای اخیر در طراحی اسلامی به خصوص در طراحی نقش و نگارهای اسلامی تاثیرگذار بوده است طراحی خانه معمار می باشد که باید بیش از پیش به آن پرداخته شود.
تجربه تبلور یافته از فرهنگ غنی اسلامی متاسفانه در دوران معاصر مورد توجه چندانی قرار نگرفت و به دلیل استفاده از مشاوران غربی در امر برنامهریزی شهری و معماری به خصوص رویکرد طراحی خانه معمار که در این پژوهش به آن میپردازیم به صورت جدی مورد توجه قرار نگرفته است (پورجعفر، 1376 به نقل از هاشمپور، 1397، 13).
بنابراین در پژوهش حاضر با استفاده از روش مرور نظاممند به بررسی طراحی خانه معمار با رویکرد نقش و نگار اسلامی پرداخته می شود.
در راستاي اهداف پژوهش، با استفاده ازکلید واژههای طراحی خانه معمار، نقش و نگار اسلامی و طراحی داخلی در مقالات مرتبط استخراج و سپس با استفاده از فراتحلیل به بررسی موضوع مورد پژوهش پرداخته شده است.
یکی از مهمترین نکاتی که باید در طراحی خانه معمار مورد لحاظ قرار گیرد حفظ و نگهداری میراث فرهنگی و اسلیمی میباشد که در پژوهش حاضر به بررسی چگونگی طراحی خانه معمار با رویکرد نقش و نگار اسلامی پرداخته شده است.
د) نقش و نگارهای اسلیمی علاوه بر بعد فرهنگی به عنوان یک سبک منحصر به فرد معماری نیز میتواند مورد توجه قرار گیرد که در این مقاله به آن اشاره شده است.