تحلیل الگوی توسعه‌ی کالبدی-فضایی شهری از منظر توسعه‌ی پایدار (مطالعه‌ی موردی: شهر کاشان) Journal Article

Writer: حاتمی نژاد، حسین ؛ زیاری، کرامت الله ؛ فرجی سبکبار، حسنعلی ؛ وفایی، ابوذر ؛

مطالعات جغرافیایی مناطق خشک زمستان 1395 - شماره 26 Ranking Science-Research (Ministry of Science/ISC (‎22 page(s) - From 1 to 22 )

Keywords: شهر فشرده توسعه‌ی پایدار پراکندگی شهری کاشان. توسعه‌ی کالبدی - فضایی Physical-spatial Development Urban Dispersion Compact city Sustainable Development Kashan.

fa en

Abstract:

یکی از موضوعات حیاتی قرن بیست و یکم در ارتباط با پایداری شهر، الگوی رشد شهری است و امروزه اکثر محققان معتقدند ارتباط معنا‌داری میان الگوی توسعه‌ی کالبدی شهر (فرم شهر) و پایداری شهری وجود دارد؛ بنابراین ازآنجاکه سامان‌دهی کالبد شهرها بر اساس چارچوب توسعه‌ی پایدار امری ضروری است؛ لذا هدف اصلی پژوهش شناخت الگوی توسعه‌ی کالبدی- فضایی شهر کاشان و میزان انطباق آن با الگوی توسعه‌ی پایدار است. نوع پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر شیوه‌ی انجام، توصیفی- تحلیلی است و تلاش بر آن است با درنظر گرفتن شاخص‌های جمعیـت، مساحت، سرانه و تراکم، در چارچوب مدل‌های کمی همچون درجه‌ی توزیع متعادل شامل (مدل آنتروپی شانون، ضریب جینی)، درجه‌ی تجمع (شامل ضریب موران) و مدل هلدرن به این پرسش پاسخ داده شود که: الف) آیا رشد فیزیکی شهر کاشان طی سه و نیم دهه‌ی اخیر (سال‌های 1355 تا 1390) از الگوی توسعه‌ی پایدار تبعیت نموده است؟ نتایج حاصل از بررسی الگوی فیزیکی شهر کاشان با مدل‌های سنجش فرم شهری نشان می‌دهد ضمن توزیع نابرابر و نامتعادل جمعیت در سطح شهر و عدم هماهنگی آن با توسعه‌ی فیزیکی طی دهه‌های اخیر، الگوی رشد کالبدی -فضایی شهر کاشان از الگوی پراکنده‌ی شهری تبعیت نموده که به دنبال آن پیامدهای منفی رشد پراکنده را برای شهر کاشان به وجود آورده؛ لذا نیازمنـد به‌کارگیری راهبردهای رشد هوشمند است.

Introduction Here regarding sustainable urban spatial model as a basic necessity in urban development plans indicated the importance of this issue in strengthening the cultural, social and physical aspects of city". In this direction, Kashan is also not exempt from problems caused by urban development and researches showed that the physical structure of Kashan in recent decades grown up in unplanned form and physical development does not match with growth and increase of population. As a result, these changes Cause to ongoing, sporadic and unorganized development of city that do not follow a special structure discipline. So, the aim of this research has first examined the physical development of urban spatial Kashan using quantitative models such as Shannon entropy, Holdren Model and Gary and Moran coefficient, the Gini coefficient. To continue, meantime explains the main causes of changes in the growth pattern of this city and its spatial dispersion, to compile appropriate strategies to achieve the proportional-physical model with sustainable development. Materials and Methods The purpose of the research is operational and based on research method and nature is descriptive - analytical. in continuance, for measurement of dispersion and compression of Kashan cities and systematic analysis of urban physical growth pattern is used quantitative methods and models such as balanced distribution degree consists of (model Shannon entropy, Gini coefficient), Holdren model and the size – density rule of city in different periods and for analysis spatial patterns of urban growth parameters of coefficient analysis i.e. correlation of spatial Atokroleyshen techniques (including Gary and Moran coefficient) with using Arc GIS software. This was used. In addition, in order to show urban development in different decades, were prepared with using of Arc GIS software and employment of existing map and aerial photos or satellite images, growth and urban physical development map in different historical periods. Discussion and Results Based on assessment of physical pattern of Kashan by using of urban formchr('39')s assessment models, it can be said that the spatial-physical growth pattern of Kashan is kind of urban sprawl pattern. This factor had the main role in unstable development of Kashan and it caused negative results of diffused growth in Kashan.So based on the gaining results and the gaining numbers of each models the introduced assumption was approved that: physical growth of Kashan during the recent 3.5 decades (1977-2012) followed the urban sprawl patterns and it didnchr('39')t conform to stable development pattern. Conclusion This research examines the spatial-physical growth evolutions of Kashan. Its findings show that: A) the gross population aggregation of Kashan decrease significantly during 1977-2012, so that the number of people in each hectare decrease from 140 people in 1977 to 29.1 people in 2012. This decrease expresses the horizontal expanding of city in this period. B) Assessment of physical pattern of Kashan based on urban form measuring models show that the spatial-physical growth pattern of Kashan is urban diffused pattern. The gaining numbers and coefficients of each model show this fact well. As the calculated entropy Shannon number during 1987-2007 show the sprawl growth (spiral) of physical expanding. Also, we conclude from assessment of the analogy between city expanding and population growth during (1977-2007) by using of Holdren model that 46 % of city expanding was accordant with population growth and 54% of physical expanding resulted from awkward and discordant (spiral) development of city. This problem result from having no supervision and control over city expanding and lack of ordered program and plan for physical expanding of city. The gaining results of Gini coefficients during 1987-2007 show the inequality and imbalanced population distribution in city. Also the sum of gaining numbers from accumulation degree (Moran coefficient) during the related period show the imbalanced and inequality distribution of people in the city and low degree of accumulation and focus. It means that these coefficients express that city population follow the accident pattern and checkered (diffused) pattern.(table 8 show the results of measuring the urban form patterns of Kashan).

Machine summary:

نوع پژوهش ازنظر هدف ، کاربردی و ازنظر شیوه ی انجام ، توصیفی- تحلیلی است و تلاش بر آن است با درنظر گرفتن شاخص های جمعیـت ، مساحت ، سرانه و تراکم ، در چارچوب مدل های کمی همچون درجه ی توزیع متعادل شامل (مدل آنتروپی شانون ، ضریب جینی)، درجه ی تجمع (شامل ضریب موران ) و مدل هلدرن به این پرسش پاسخ داده شود که : الف ) آیا رشد فیزیکی شهر کاشان طی سه و نیم دهه ی اخیر (سال های ١٣٥٥ تا ١٣٩٠) از الگوی توسعه ی پایدار تبعیت نموده است ؟ نتایج حاصل از بررسی الگوی فیزیکی شهر کاشان با مدل های سنجش فرم شهری نشان میدهد ضمن توزیع نابرابر و نامتعادل جمعیت در سطح شهر و عدم هماهنگی آن با توسعه ی فیزیکی طی دهه های اخیر، الگوی رشد کالبدی – فضایی شهر کاشان از الگوی پراکنده ی شهری تبعیت نموده که به دنبال آن پیامدهای منفی رشد پراکنده را برای شهر کاشان به وجود آورده ؛ لذا نیازمنـد به کارگیری راهبردهای رشد هوشمند است . در این راستا شهر کاشان نیز از مشکلات ناشی از توسعه ی شهری مستثنا نبوده و بررسیها نشان میدهد ساختار کالبدی شهر کاشان در دهه های اخیر به شکل بیبرنامه ای رشد کرده و توسعه ی کالبدی بـا رشـد و افزایش جمعیت هماهنگ نیست درنتیجه ، این تحولات سبب توسعه ی مداوم ، پراکنده و بیسازمان شهر گردیده که از نظم ساختاری خاصی پیروی نمیکند؛ لذا این پژوهش در نظر دارد ابتدا به بررسی الگوی توسعه ی کالبدی- فضایی شهر کاشان با استفاده از مدل های کمی همچون آنتروپی شانون ، مدل هلدرن ، ضریب موران و گری، ضریب جینی بپردازد و در ادامه ضمن بیان مهم ترین علل تغییرات الگوی رشد این شهر و گستردگی فضایی آن ، راهبردهای مناسبی را جهت دست یابی به فرم کالبدی متناسب با توسعه ی پایدار تدوین نماید.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: