Abstract:
شعر اگرچه از عناصر عمومی زبان بهرهمی گیرد؛ اما نحوۀ گزینش و چیدمان این
عناصر است که آن را از نثر و سخنان معمول و رایج و تکراری متمایز میسازد؛ بر پایة آرای
صورتگرایان روس، آنچه برجستگی و فخامت زبان شعر را موجب میشود. بهره گیری
متفاوت شاعر از واژگان و قابلیتهای زبانی در راستای ایجاد و طرح هنرسازههاست. امری
که در نهایت به ادییّت میانجامد. در واقع ادبیّت، همان عاملی است که مادۀ ادبی را به یک
اثر ادبی بدل می کند و زمانی آغاز میشود که هنرسازههای مشترک و بیشمار آثار ادبی از
حالت مالوف و آشنای خود خارج شده و دیگرگونه بر خواننده ظاهر میشوند و
آشنایی زدایی مصداق مییابد. اهمیت مولفة اخیر (آشناییزدایی) در ایجاد زبان ادبی و اثر
ادبی تا اندازهای است که جاحظ شعریّت یک شعر را بر آن متمرکز میکند و شعر را غیر
قابل ترجمه میداند. بر این اساس» پژوهش حاضر می کوشد تا با محور قرار دادن مژلفههای
شعرساز در نظریة صورت گرایان روس آسیبهایی را که در مسیر ترجمه شعر قرار دارد تبیین
و توصیف نماید.
Machine summary:
٢- پيشينۀ پژوهش در باب آسيب شناسي ترجمه و چالش هاي موجـود، کـار پژوهشـي فراوانـي در قالـب مقالـه و کتـاب و رسـاله اجـرا شـده اسـت ؛ از آن جملـه انـد مقـالات و پـژوهش هـايي کـه بـه آسيب شناسي ترجمه هاي قرآني پرداخته اند و يا پژوهش هايي که در حوزه هاي مختلفي چون ادبيات کودک و يا ديگر حوزه هاي ادبي صورت گرفته اند؛ اما آن چه از اين ميان با موضـوع پژوهش حاضر ارتباط نزديک تري دارد، آسيب شناسي ترجمۀ شعر يا شعر ترجمه است که به جز چند مقاله که البته مواردي از آن هم به صورت تخصصي در حوزة شعر عربي انجام شده ، کار ديگري صورت نگرفته است ؛ به عنوان مثال مقالۀ پـر مغـز و کارآمـد شـفيعي کـدکني بـا عنوان «در ترجمه ناپذيري شعر» که توسط بنياد ايران شناسي در سال ١٣٨١ منتشر شده است .
با در نظر گرفتن تحليل هاي يـاد شـده ، مـيتـوان گفت که شعر در ماهيت خود محصول عملکرد نقش شعري زبان است که در توليد اثر زباني اصالت را به نحوة کاربست عناصر زبان ميدهد و از طريق برجسته سازي اين عناصر، با تغييـر قواعد و الگوهاي خودکارشـده در زبـان روزمـره ، از کاربسـت عناصـر زبـان آشـناييزدايـي ميکند؛ چرا که در باور صورتگرايان روس ، «کلمه در شـعر ارزش ذاتـي و جمـال شناسـيک دارد و به هيچ روي وظيفۀ انتقال معني به مخاطب را نـدارد.