نقدی بر پیوسته نویسی یا جدانویسی کلمات مرکب براساس دستور خط فرهنگستان و پیشنهادهایی تازه برای ساده کردن و تجمیع آن ها Journal Article

مطالعات شهریار پژوهی تیرماه 1400، دوره هشتم - شماره 31 (‎16 page(s) - From 499 to 514 )

Keywords: آموزش جدانویسی املا پیوسته نویسی کلمات مرکب فارسی نقد فرهنگستان ترکیب

Abstract:

در باب پیوسته‌نویسی و یا جدانویسی ترکیبات در زبان فارسی سه فرض قابل تصورست: نخست: تدوین قواعدی برای جدانویسی همة کلمات مر کب و تعیین موارد استثنا. دوم: تدوین قواعدی برای پیوسته‌نویسی همۀ کلمات مر کب و تعیین موارد استئنا و سوم تدوین قواعدی برای جدانویسی الزامی بعضی از کلمات مرکب و پیوسته‌نویسی بعضی دیگر و دادن اختیار در خصوص سایر کلمات به نویسندگان. برخی راه اول را برگزیده و اصل را بر جدانویسی کلمات مرکب قرار داده و موارد استثناء را تعیین کرده‌اند (شعار، ۱۳۷۵). برخی دیگر اصل را بر پیوسته‌نویسی قرار داده و موارد خاص جدانویسی را تعیین کرده‌اند (مجد، 1384) گروه آخر نیز مانند فرهنگستان زبان و ادب فارسی شیوة سوم را پذیرفته (۱۳۸۱) و جز در بعضی از موارد که الزامی را در اتصال و انفصال تعیین کرده‌اندء در سایر موارد اختیار عمل را به نویسند گان داده‌اند؛ اما نکته مشت رک در خصوص گروه‌های اول و سوم» این است که قواعد متعددی را بر جدانویسی و پیوسته‌نویسی نوشته و با نویسنده این سطور ابتدا در قسمت اول مقاله چهار اصل املایی را که مبنای خطند شرح‌می‌دهد، سپس در قسمت دوم با استفاده از قواعد قسمت اول، به سادگی قوانین پیوسته‌نویسی و جدانویسی را در شش دسته تبیین‌می کنده آن گاه در قسمت سوم می کوشد نشان‌دهد که ۲۳ قاعده فرهنگستان، در ذیل همان شش قاعدة پیشنهادی ما می گنجند و نیازی به این‌همه دسته‌بندی نیست. چرا که نوشتن تبصره‌ها و استثناهای زیاد کار یادگیری را بر خوانندگان دشوار ساخته‌است.

Machine summary:

برخـي ديگر اصل را بر پيوسته نويسي قرار داده و موارد خاص جدانويسي را تعيين کـرده انـد (مجـد، ١٣٨٤)، گروه آخر نيز مانند فرهنگستان زبان و ادب فارسي شـيوة سـوم را پذيرفتـه (١٣٨١) و جز در بعضي از موارد که الزامي را در اتصال و انفصال تعيين کرده اند، در ساير موارد اختيار عمل را به نويسندگان داده اند؛ اما نکته مشترک در خصوص گروه هاي اول و سوم ، اين است که قواعد متعددي را بر جدانويسي و پيوسته نويسي نوشته و بـا نويسـنده ايـن سـطور ابتـدا در قسمت اول مقاله چهار اصل املايي را که مبناي خطند شرح ميدهد، سپس در قسمت دوم بـا استفاده از قواعد قسمت اول ، به سادگي قوانين پيوسته نويسي و جدانويسـي را در شـش دسـته تبيين ميکند، آن گاه در قسمت سوم ميکوشد نشان دهد کـه ٢٣ قاعـده فرهنگسـتان ، در ذيـل همان شش قاعدة پيشنهادي ما ميگنجند و نيازي به اين همه دسته بندي نيست . ٢-٢-٢- قوانين جدانويسي قاعدة اول : هنگامي که ترکيب طولاني و نوشتن آن سخت ميشود و در عـين حـال در ذهن مردم به صورت کلمۀ بسيط نيامده است (قانون يک معنايي در بارة آن ها صـادق نيسـت ) همان طور که گفته شد، اصل در کلمات مرکب ، بر پيوسته نويسي است ؛ مگر در پنج مورد که اولين و مهمترين اين موارد، طولاني شدن لغت است . تجربـه نشـان داده کـه مـرز جدانويسـي يـا پيوسته نويسي اين کلمات ، شش حرف است ؛ يعني اگر تعداد حروف به هم چسبيده از شـش حرف بيشتر شود قطعاً کلمه مرکب را جدا خواهندنوشت ؛ مانند «کشتي گير» که در صـورت اتصال هفت حرف به هم ميپيوندند: کشتيگير!

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: